Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
ujęciukomunistycznejpodmiotowości.Zgodnieznimzaanga-
żowaniekomunistówwstalinizmwynikałozHideologicznego
fanatyzmu”,którywrealnymsocjalizmiezostałzastąpiony
przezoportunizmikarierowiczostwoczłonkówpartii.Tedwie
przeciwstawnepostawypojmujesięjakodwieróżnewyobraź-
niepolityczne,niemającezesobąpunktówstycznych.Aprze-
cieżnowszebadania,zarównodotyczącestalinizmu(SarahDa-
vies),jakipóźnegosocjalizmu(AleksiejJurczak)podważają
jednoznacznośćtychstanowisk,podkreślająccechującejean-
tynomieiambiwalencje.Niezgodanawybranyelementoficjal-
nejpolitykireżimudawałasiępołączyćzpoparciemdlainnych
jejaspektów8.
Niniejszaksiążkatraktujeopoststalinowskiej,przejściowej
faziekomunizmu,koncentrującsięnaprzeobrażeniachkomuni-
stycznejwyobraźnipolitycznejporozpadzieoptymistycznejsta-
linowskiejwizjidziejówjakoopowieściobudowiesocjalizmu,
którynastąpiłwpołowielatpięćdziesiątychXXw.Wcentrum
uwagiznajdziesięprzytympytanie,jakkomunistycznewyobra-
żeniaoceluhistorii,atakżeichutopijnywymiarzmieniałysię
po1956r.Costałosięzenergią,któradominowaławmental-
nościkomunistycznejwepoceStalina,jakprzeinterpretowano
iodbudowanoutopijnewizjepowstrząsiew1956r.?Wychodząc
pozabadanianadkomunizmem,chcęzająćsięteżogólniejszym
zagadnieniem,czylikwestią,wjakisposóbnowoczesnesyste-
mywładzyprzezwyciężająkryzysyikonstruująnowykonsensus.
Wychodzęprzytymodzałożenia,żewrazzkońcemsocjalizmu
komunistycznautopianiezniknęła,tylkouległaprzekształce-
niu:radykalnawizjaprzyszłościopartanawyobrażeniulinear-
nego,nieodwracalnegobiegudziejówzostałazastąpionaprzez
procesualnąutopiębazującąnanarracjachfragmentarycznych
podwzględemprzestrzennymiczasowym,któranapierwszym
planie,obokwizjiprzyszłości,usytuowałateżideępowrotu.Ta
procesualnautopiatworzyłafundamentszczególnejpoststali-
nowskiejwyobraźnipolitycznej.
8S.Davies,PopularOpinioninStalin’sRussia.Terror,PropagandaandDis-
sent,1934-1941,Cambridge–NewYork1997,s.6;A.Yurchak,EverythingWas
Forever,UntilItWasNoMore.TheLastSovietGeneration,Princeton(NJ)2006.
19
