Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
Pytania
Antyczneźródłazacofania?
nPolskadopierowwiekupiętnastym.CałaEuropajużwiekosiem-
nastykończy!”
1
.okrzykStanisławaStaszica,cytowanyniezliczoną
ilośćrazy,sygnalizuje,żeosprawachkrajuzaczynasięmyśleć
wkategoriachzapóźnienia:zaznajomionyzzachodnioeuropejskimi
realiamipublicystawidziwRzeczypospolitejpaństwopozostające
dalekowtylezainnymi.Abyrozumowaćwtakisposób,należało
posługiwaćsiępojęciemnpostępu”.PodkoniecXVIIIwiekumyśl
onpostępie”dopierozaczynaładocieraćdopolskichelitintelektu-
alnych,aleszybkostałasięważna.nPostęp”tojedenzpodstawo-
wychskładnikównowoczesnegoinstrumentariumumysłowego.
Staszicowskiewyjścienaspotkanienowoczesnościbyłonacecho-
waneniezaspokojonympragnieniem.owoniezaspokojenieoka-
załosiętrwałącechąpolskiejkultury.
Retoryka,którąoperowałStaszic,podkreślaładługotrwałość
zapóźnienia:ndopierowwiekupiętnastym”!Każdy,ktoprzeczyta
omawianytekst,możezapytać:ajakwłaściwiebyło?odkiedy
jesteśmyzacofani?Jednazmożliwychodpowiedzibrzmiała:od
dawiendawna.noddawiendawna”,adokładniejmówiąc-
odstarożytności.
1
S.Staszic,PrzestrogidlaPolski,w:tenże,Pismaflozofczneispołeczne,
oprac.iwstępB.Suchodolski,t.I,Warszawa1954,s.303.
