Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
•
subiektywne,czylizmiennezależneodsystemuwyznacznikówobiektyw-
nych,aleodzwierciedlającestanpercepcjiośrodkapodejmowaniadecyzji
politycznych;
•
wewnętrzne,któreodzwierciedlająsystemwewnątrzpaństwowychintere-
sówspołecznychwstosunkudomiędzynarodowegośrodowiskapaństwa,
aszczególniejegoracjęstanu;
•
zewnętrzne,odzwierciedlającewpływmiędzynarodowegośrodowiskapań-
stwanajegopolitykęzagraniczną53.
ZdaniemE.Cziomera:Πwyznacznikiobiektywneisubiektywnewystępują
zarównowaspekciewewnętrznym,jakimiędzynarodowym”54,ażesązesobą
ściślepowiązane,zatemprzyanaliziepolitykizagranicznejpaństwanależy
uwzględniaćjełącznie.Zdrugiejstronyscharakteryzowaneponiżejwyznaczniki
mającharaktertypowy,podczasgdykażdyznichΠmożeprzybieraćszczegółową
konkretyzacjęwodniesieniudoposzczególnychpaństw”55.
Wśródobiektywnychwyznacznikówwewnętrznychpolitykizagranicznej
wymieniasięjakonajważniejsze:środowiskogeograficznepaństwa,potencjał
demograficzny,potencjałekonomicznyorazsystempolitycznyukształtowany
wdanympaństwie.
Jakkolwiekteorieodwołującesiędodeterminizmugeograficznego,popu-
larnezwłaszczanaprzełomieXIXiXXwieku,przeceniaływpływśrodowiska
geograficznegodanegopaństwanajegopolitykę56,wciążuważasię,iżobszar,
rzeźbaterenu,klimat,faunaiflora,azwłaszczazasobynaturalnemogąprzesą-
dzaćnietylkoopolityceekonomicznej,alerównieżostosunkachzewnętrznych
państw.Występowaniewcałymregionieczywpojedynczympaństwiepoważ-
nychzasobówsurowcówenergetycznychzreguływzbudzazainteresowanie
największychmocarstwikształtujeichpolitykęzagranicznąwzględemtego
partnera,częstokroćdochodzinawetdonapięćikonfliktówmiędzynarodowych
natlesurowcowym57.
Potencjałludnościowymatakżeistotneznaczeniedlaprowadzonejprzez
państwopolitykizagranicznej.Liczbaludności,przyrostnaturalny,struktura
wiekowaspołeczeństwaczyobecnośćmniejszościnarodowychietnicznychto
czynnikiwsposóbzauważalnywpływającenacharakterstosunkówdanegokraju
zsąsiadami.Dlajegodyplomacjichociażbyobecnośćlicznejmniejszościnarodo-
53Z.J.Pietraś,op.cit.,s.55.
54E.Cziomer,Politykazagraniczna…,s.108.
55R.Zięba,op.cit.,s.21.
56
Dotyczytozwłaszczakoncepcjigeopolitycznychtworzonychwkrajachzachodnich,conaj-
częściejsłużyłouzasadnieniuekspansjigospodarczejipolitycznejprowadzącejdokrwawych
konfliktów.JednąznichbyłapropozycjaKarlaHaushofera,założycielaszkołygeopolityki,
rzutującapoważnienahitlerowskąideęΠprzestrzeniżyciowej”
.Zob.E.Cziomer,Polityka
zagraniczna…,s.109.
57Ibidem,s.108-109.
