Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Historyczneprzykładynaruszaniazasadprawnych...
moglizachowywaćdlasiebie,nikomujawnieniewyrządzającszkody1.
Zważywszynasłabośćnaturyludzkiejinieodpartąniemalpokusęod-
czuwanąprzezbankierów,jestrzeczązrozumiałą,żetradycyjnezasady
bezpiecznegoprzechowywania,naktórychopierasięumowaniepra-
widłowegodepozytupieniężnego,byłyodsamegopoczątkuwukryty
sposóbnaruszane.Nadodatek,zewzględunaabstrakcyjnąiniejasną
naturęrelacjipieniężnych,większośćobywateliorazorganówwładz
odpowiedzialnychzaegzekwowaniezasadmoralnychiprawnychnie
dostrzegała–znielicznymiwyjątkami–tegozjawiska.Kiedyzaśnad-
użyciaiwypadkioszustwzaczęłysięujawniaćistałysiębardziejzro-
zumiałe,instytucjonalnabankowośćfunkcjonowałajużodtakdawna
inabrałatakiejsiły,żeskuteczneukróceniejejzdeprawowaniabyło
wpraktyceniemożliwe.Cowięcej,stopnioweodkrywanieprzezwła-
dzeolbrzymiejsiłybanków–zdolnościtworzeniapieniądza–wyja-
śnia,dlaczegobardzoczęstorządystawałysięostateczniewspólnikami
bankowegooszustwa,przyznającbankieromprzywilejeilegalizującich
niewłaściwedziałaniawzamianzamożliwośćbezpośredniegolubpo-
średniegoudziałuwogromnychzyskach.Stworzyłysobiewtensposób
ważnealternatywneźródłofinansowaniapaństwa.Temuwypaczeniu
tradycyjnegoobowiązkupaństwa,jakimjestokreślanieiochronapraw
własności,sprzyjałoolbrzymie,stałezapotrzebowanierządównazaso-
by,którewynikałozichwidocznejwcałejhistoriinieodpowiedzialno-
ściibrakukontrolifinansowej.Takwłaśniekształtowałasięcorazto
doskonalszasymbiozapomiędzyrządamiabankierami,relacja,która
wszerokimzakresieistniejerównieżidzisiaj.
Pomimozłożonościprzedstawionejtutajsytuacjiniektórzyprzenikliwi
myślicielejużdawnotemuzaczynalijąjednakrozumieć.DoktorSaravia
delaCallewswejksiążceInstruccióndemercaderestakpiszenatematde-
struktywnegooddziaływaniabankowości:
1Mówimytuonajbardziejoczywistymźródlezysków,którepoczątkowoskła-
niałybankierówdosprzeniewierzaniapieniędzydeponentów
.Wrozdzialeczwartym
zbadamyźródłoznaczniewiększychzarobków:zdolnośćbankierówdoemitowania
pieniądza,czyliudzielaniapożyczekitworzeniadepozytówzniczego.Zyskownośćtego
procederujestbezporównaniawiększa,ponieważjednakmaonnaturęabstrakcyjną,
jestrzecząpewną,żenawetsamibankierzywpełniuświadomilisobiejegodziałanie
dopierowbardzopóźnymokresierozwojużyciafinansowego.Niemniejto,żeniero-
zumielionitegodrugiegosposobuosiąganiazysków,leczjedyniewyczuwaligointu-
icyjnie,nieoznacza,iżwcalezniegoniekorzystali.Wrozdzialeczwartymwyjaśnimy
,
wjakisposóbnaruszanieprzezbankierówtradycyjnychzasadprawnychpoprzezopar-
ciebankowościnarezerwiecząstkowejumożliwiaudzielaniezniczegopożyczek,któ-
rychzwrotuwymagasięwtwardejgotówce(nadodatekzodsetkami!).Krótkomówiąc,
mamydoczynieniazestałym,uprzywilejowanymźródłemfinansowaniawpostacide-
pozytówtworzonychprzezbankierówzniczegoiwciążwykorzystywanychprzeznich
dlawłasnychkorzyści.
