Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wdużejczęściwyłączeniekategoriireligiizprocesuinstytucjonalnej,pań-
stwowejedukacji.Pedagogika,jakoniesamodzielnadziedzinanaukspołecz-
nych,wtymczasiebudowaławłasnąnaukowątożsamość.Nastąpiłorozdzie-
leniezakresówprzedmiotowychwbadaniachedukacyjnych,czegoskutkiem
byłopojawieniesiętakichsubdyscyplinpedagogicznych,jaknp.pedagogika
dziecka,pedagogikaspołeczna,kultury,pracy,atakżereligii
36
.Dziedzinyte
coprawdanieuzyskałynatychmiastowejsamodzielności,alepoprzezwłasną
metodologięiprzedmiotbadańodseparowałysięistopniowouzyskiwałysta-
tusbadańautonomicznych.
WiekXIXbyłdlapedagogikireligiiistotny,gdyżzaczętodoniejsystema-
tyczniewłączaćkryteriaanalizypedagogicznej.Inicjatoremtakiegopodejścia
byłprzedewszystkimFriedrichSchleiermacher,filozofiteleologewangelicki,
któryw1826rokuprowadziłnauniwersyteciewBerliniewykładyzpograni-
czapedagogikiiteologii.Wswojejpracypodkreślałpilnąpotrzebęposzerze-
niaedukacjireligijnejowymiarempirycznyiduchowy,atakżepostulował
otwarcienawspółczesnąhumanistykę.Pomysłtendoprowadziłwtamtym
czasiedopowstaniateologiiliberalnej,polegającejprzedewszystkimnaod-
nowieiuwspółcześnieniuinterpretacjitekstówbiblijnych.Innymizwolenni-
kamireinterpretacjiformedukacjireligijnejbyliCharlesPalmer,który1844ro-
kuwydałdziełopt.Ewangelickakatechetyka,orazTuiskonZiller,przedstawiciel
herbartyzmu
37
.Obajzabiegalinietylkoowłączenieanalizhumanistykiwprze-
strzeńreligijną,aleprzedewszystkimoskorelowaniewrównymstopniu
wpływunaukspołecznychiteologii.Stanowiskoliberalnychteologówwkolej-
nychlatachdoprowadziłodożywegosprzeciwutzw.ruchukerygmatyczne-
go,któregopropagatoramibyliKarlBarthiGerhardBohne,uznającypier-
wotnośćinadrzędnośćobjawieniazawartegowBibliiwzględemcałegopro-
cesukształcenia
38
.
WiekXXtodalszyciągbardzointensywnychzmianwpedagogice,gdyż
kategoriareligiiiwiaryzostałabezpośredniowłączonawzakresjejbadań.
Nastąpiływówczasszybkiezmianywkulturze,polityce,torównieżczaswo-
1111111
36
Zob.B.Milerski,Pedagogikareligii,[wo]Pedagogika,subdyscyplinyidziedzinywiedzyoedukacji,
red.B.Śliwerski,t.4,Gdańsk2010,s.45-68;C.Rogowski,Pedagogikareligii,[wo]Leksykonpe-
dagogikireligii...,s.561-565;B.Milerski,Pedagogikareligii,[wo]Religia.EncyklopediaPWN,red.
T.Gadacz,B.Milerski,t.8,Warszawa2003,s.48-58;J.Bagrowicz,Pedagogikareligii,[wo]En-
cyklopediapedagogicznaXXIwieku...,t.IV,Warszawa2005,s.242-249;Pedagogika.Podręcznik
akademicki,red.Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Warszawa2003,s.220-231,261-277;Pedagogika.
LeksykonPWN,red.B.Milerski,B.Śliwerski,Warszawa2000,s.158-159.
37
B.Milerski,Pedagogikareligii,[wo]Religia...,t.8,s.51-53.
38
M.Patalon,Teologiaapedagogika...,s.786-790.
17
