Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naagresjęskładasiębardzobogatyizłożonyzestawzachowań
iemocji.Niektórzyludziesąwyraźniebardziejagresywniodinnych,
różniąsięteżsposobem,wjakiprzejawiasięichagresja.Częśćosób
zachowujesięjawniekonfrontacyjnie,uinnychprzeważaagresja
pasywna,zdarzająsięteżosobnicyrealizującytępotrzebęprzez
obmowę.Zróżnicowaniejesttakduże,żemożnaspotkaćsię
zopiniami,iżagresjapoprostuniepoddajesięprostejkategoryzacji.
Trwającejużodpółwiekubadaniazaowocowałyjednąwspólną
iważnąideą,amianowicieprzekonaniem,żeagresja—definiowana
jakozachowanie,któregocelemjestwyrządzeniepsychicznejlub
fizycznejkrzywdy—przyjmujedwiepostacie,przyczymsąonetak
odmiennezarównowkategoriachbiologicznych,jakizewzględu
napełnionefunkcje,żezewolucyjnejperspektywynależy
jeanalizowaćodrębnie.Japosługujęsięwtymkontekściepodziałem
naagresję„proaktywną”i„reaktywną”,alewliteraturzemożna
spotkaćwieleinnychpropozycji—zimnaigorąca,ofensywna
idefensywna,zaplanowanaiimpulsywna.Wszystkietepodziały
odnosząsiędotejsamejkluczowejdychotomii2.
Agresjareaktywnastanowiodpowiedźnazagrożenie.Tęwłaśniejej
postaćobserwowaliśmyubykawpokaziezorganizowanymprzez
Delgado,awiększośćznasznajądoskonalerównieżzrelacji
międzyludzkich.Częstomożnacośtakiegozobaczyćchoćbypodczas
zawodówsportowych,gdyzawodnicyrzucająsięzpięściamialbo
nasiebie,albonasędziego.Tentypagresjiomawiasięzwykle
wpodręcznikachbiologiiprzyopisachzachowańzwierząt,naprzykład
terytorialnychwalkbojownikówsyjamskichlubwalkgodowychjeleni.
Uludzi(iwiększościzwierząt)taformaagresjijestzwiązana
zwysokimpoziomemtestosteronu3iwystępujeczęściejusamcówniż
usamic.Większośćznasnieczęstoangażujesięwtegotypu
zachowania,przynajmniejwporównaniuzinnymizwierzętami,choć
oczywiścieiuludzitapostaćagresjiczasemwystępuje.Otojeden
ztakichprzypadków:RzeczdziałasięwAberdeen,wSzkocji.Tego
dnia—któryokazałsięostatnimdniemjegożycia—szesnastoletni
BaileyGwynnejakzwykleprzyszedłdoszkoły.Miałzesobąpaczkę
herbatników,którymipoczęstowałkolegów.Jedenzchłopców,sporo
mniejszyodBaileya,wziąłherbatnika,zjadłiodrazupoprosił
onastępnego.Baileynazwałgo„grubąp...ą”idemonstracyjniesię
odwrócił.Wodpowiedzichłopaknazwałjegomamę„tłustąsuką”.
