Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
WSTĘP
wogóle,nietylkoplatońską.Znajdujemysięnaziemi,którajeszczepotrafiwśród
żywychznaleźćmiejscedlatych,którzyumarli.Złotepokoleniestrzeżezatemspra-
wiedliwości(δiKog94),strzeżeichroni.Niezapominamytutaj,żetejżeczynności,
tzn.czynnościochronyistrzeżeniaoddawaćsięmielinajwyżsiurzędnicyPlatoń-
skiegoPaństwa,zarównowPaństwie,jakiwPrawach95.Chybanależałobypo-
wiedzieć,żetymsięzajmująfilozofowie,toznaczyfilozofia,przynajmniejwtym
zakresie,wjakimjestona,czybyćmoże,nauką,jeststrażąwokółsprawiedliwości.
ByłHezjod,czaszatemnaHomera.AwięcHomer,doczegojużsięwkońcu
zdążyliśmyprzyzwyczaić,jestowielebardziejdlaPlatonakłopotliwy.Frag-
mentysądwa.
Fragmentpierwszy:JesteśmypodTroją,naOlimpieróżnicezdaństająsię
takduże,żepojawiasięryzyko,żewrazzrodemherosówwyginierównieżpod
Trojąródbogów.DotegodopuścićniemożeZeus(idotegoniemożedopuścić
Homer),stądswojąmowęrozpinaZeus(iHomerskwapliwietęmowęzaZe-
usempowtarza)międzyOlimpemaTartarem,wktórymmielibysięznaleźćci
najkrnąbrniejsispośródOlimpijskichZeusaadwersarzy,czyliwdomyślebrat96
94Wieloznacznyterminδ{Knprzekładamtutajzarównoprzeznprawo”,choćmamświadomość,że
możetobyćmylące,szczególniegdyskupiamysięnaddziełemPlatonaPrawa,któregogreckitytułbrzmi
ΝόPoi,nieΔ{Koi,coniezmieniafaktu,żeδ{Knpojętanietylejakowyrokczystanowienie,ilejakoogólna
zasadastanowiącasprawiedliwość,winnabyćijestfundamentemprawa(oczywiściewieloznaczność
wynikaztego,żesłowozostałowwieloznacznośćwbrewsobieprzezemniewpędzone,awięcjestto
wieloznacznośćnabytaiokazjonalna,nieistotna).DikejestuHezjodajednązHorijakotakajestczęścią
chóru.Zob.:rozdziałVIB1niniejszejpracy.
95WPaństwiebędątworzyćoddzielnąklasę,natomiastwPrawachtakiegoklasowegopodziału
nieznajdziemy.Różnicajestwyraźna,aleteżjakinaczejokreślićczynność,którejsięoddająwpaństwie
pierwszymidrugimpaństwaurzędnicy?Tojesttrochękwestiakonstrukcji,aleteżtrochęuwagi,którą
PlatonwPaństwienastrażnikówkieruje.Nastrażnikówpatrzymy,główniepoprzezichtwarzdziką,
tymczasemmająonirównieżtwarzłagodną,któraprzecieżniejesttylkotwarzydzikiejbrakiem.Mówiąc
inaczej:żebybyćdobrymstrażnikiem,niewystarczyniestraszyćobywateli.Tojedno,drugie,często
wykładnidlastrzeżeniaszukamywkonserwatyzmie.Jeśliuznamyzatem,żecelemstrzeżeniajedynym
inajwyższymjestzachowaniezastanejsytuacji,toowszem,trudnonambędzieodnaleźćwtejczynności
chociażbyaktepanortozy,czyliwydźwignięcia.Wydajemisię,żestrażnietylemaunieruchomićto,co
strzeżone,ilemapozwolićtemu,cosamobyłobyzbytsłabe,bysięzachować,lśnić.Czynnośćstrzeżenia
winnabyćzatemłagodna.Jakzłoto.MitHezjoda,którypoprzekształceniuprzywołujeSokrateswPań-
stwie,pełnitamrolęSzlachetnegoKłamstwa(Folch2015:79-80;Zygmuntowicz2011:113-117).Oto
bowiemmiastaobywatelemająsiędowiedzieć,żekażdyznichnależydoodpowiedniejrasy,czytorasy
złotej,srebrnejczybrązowej.Kłamstwopoleganatym,żeówprzydziałmamiećproweniencjęboską:
otziemiarodzącmiastaobywateli,takieanieinnedecyzjepodjęła.Tymczasemprzydziałjestwrze-
czywistościprzedewszystkimefektemwychowania(przedewszystkim,ponieważjakąśrolęzapewne
odgrywaćbędąefektyzabiegóweugenicznych).Kłamstwozatemwjakiśsposóbkłamstwemniebędzie,
podziałnaodpowiednierodzajemetalubędziewedleSokratesaodpowiadałrzeczywistości,ajedynie
kłamstwembędziezaprzęgniętydorozpisaniaodpowiednichklastradycyjnymit.
96ImięPosejdonznaczy:władcamałżonekziemi,posisdas(zob.:Trümpy2004:22-30).Często
możnaspotkaćsięzpoglądem,żePosejdonbyłnajwyższymbogiemMykeńczyków.Jestwnimcoś
zdawnegowielkiegoboga.Owszem,uHomerajestniekwestionowanymnumeremdwa,Apollinanimy-
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
