Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Dziwadełka
55
(χsipsσσiνὕπoσlstέpῃσiδoPένtsg)89,wprzypadkuroduherosówHezjododsyła
swoichczytelnikówdoHomeraiinnychtwórcówpieśniepickich,pokolenieże-
laznetrwaichoćnidlanichznieszczęściemzmieszasiędobro(PsPsiξstoiἐσoλd
KoKotσiν)”90iichZeuswygubi.ZanimZeuswygubipokolenieżelazne,zdążyono
jeszczedokonaćwieluniegodziwościitakdziejeludzkościzakończąsięupad-
kiem,gdynodzłajużżadnejniebędzieobrony(KoKońδ᾽ońKἔσσstoidλKή)”91,
azatemodwrócąsięodludzinietylkobogowie,aleici,którzyzłoodpierali
(dλsξiKoKoi),dajmoni,dawnyródzłoty.Oczywiście,żePlatonczytaHezjoda,jak
tomusięzresztązdarzaiwobecinnychmitów,nadwasposoby,zjednejstrony
wwielumomentachPraw,aleprzecieżnietylkoPraw,tęsknymspoglądaPlaton
okiemnadawneczasy,kiedyludziepotrafilisłuchaćpraw,aleichybawogóle
potrafilisłuchać92,alezdrugiejtozłotepokoleniejestwnas,jakrównieżsąwnas
ipokoleniainne.Szczególnietozłotepokolenie,które,jakmówiHezjodjestnam
posłanedlaochronyprawa(lUλdσσoUσiνtsδiKog),azatempopierwsze,ciktó-
rzysłuchająprawposłusznisątemu,cowczłowiekunajlepsze,podrugie,ciktó-
rzyprawatworząisamezresztąprawa,sąobecnościązłotegopokolenia.Mimoże
pokoleniemamyżelazne,zawszemożesiępojawićktoś,możeispóźnialski,kto
nietylko,jakliśćzłotywśródżelaznychpędówbędzielśnił,alektoś,ktostanie
siędlainnychżyłązłota.Platonjestczasamisentymentalny,alenaukaopaństwie
nietemuprzecieżsłuży,żebyśmywświetnośćdawnychczasówwpatrzenimieli
terazrozwodzićsięnaddzisiejszymmrokiem,ależebyśmywświetnośćdawną
wpatrzenimielidzisiejszymrokrozświetlić.WKratylosie,podczaszapytywania
odemony,Sokrates,przywołujączresztąHezjoda,tłumaczy,żezłotenieznaczy
nicinnegojaktylkoto,codobreipiękne,atozkoleijesttym,corozumne93.
Prowizorycznyrozrzut,rozdzielającydwiewykładniemitu,synchroniczny
idiachroniczny,oczywiścietylkopoczęścizapewneoddajeumysłowośćgrecką
89Hezjod,PraceiDni152.
90Hezjod,PraceiDni179.
91Hezjod,PraceiDni201.
92Zob.:Fajdros275B:nTożmowadębuwświątyniZeusawDodoniemiałapierwszawyrocznie
zawierać.Dawniludzieniebylitacymądrzyjakwymłodzi;wprostocieduchaumieliidębu,igłazu
posłuchać,bylebytylkoprawdęmówił”.
93Platon,Kratylos398a-b:nSądzę,żeon[Hezjod-J.G.]manamyślizłotepokolenie,nietakie,co
powstałozezłota,aledobreipiękne(dYooόνtsKo.Koλόν).Dowodemjestdlamnieto,żeonasmówi,
iżjesteśmypokoleniemżelaznym.[ł]Aczyludziedobrzytocoinnegoniżrozumni(olδ᾽dYooo.dλλo
tiἢlpόνiPoi)?Tosamo”.Por.:Platon,PaństwoIII415a-c.Cociekawetutaj,rozdzielającposzczególne
metalemiędzyklasy,złotoprzypisującstrażnikom,adalszerzemieślnikomirolnikom,zdajesięPlaton
przyjmować,żewdobrzeurządzonympaństwie,każdymetalgraswojąrolę.Zob.Platon,PaństwoVIII
546d-547b.WPrawach(IV713c-d)Ateńczykmówi,żewczasiewiekuKronosa,nadludźmiczuwały
nistotybardziejboskiegoilepszegorodu,dajmony”,zdajesięzatem,żewczasachpisaniaPraw,wpoko-
leniużelaznym,dajmonyjużsięwyprowadziły,azatemPlatonHezjodamodyfikuje.Alboteżuważa,że
Hezjodżyłwczasach,któretakzłe,jakte,wktórychżyjePlaton,jeszczeniebyły.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
