Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
WSTĘP
etapupodróży84.Kresprzypominaokresieinaprawachprzeciwieństwatworzy
widmowąpostaćtego,conajdalsze.Trochętak,jakmrózzdajesięczasemparzyć,
atrochętak,jakprzypominamysobieobliskichwtedy,kiedyjesteśmyodnich
najbardziejoddaleni.Światłojestnajbardziejwyczekiwanewnajgłębszymmro-
ku.Pokoleniezłote,jaksłyszymyodHezjoda,żyłowzgodziezbogamiiwzgo-
dziezziemią,którasamaprzynosiłaimplony:
Leczkiedypochłonęłatopokolenieziemia,
Sąterazdemonami(δoiPoνsgἁYνo.)zwoliwielkiegoDzeusa,
Godni(ἐσoλoi,dλsξiKoKoi85),związanizziemią(ἐπiχoόνioi)strażnicyludziśmiertelnych
(lύλoKsgoνntῶνdνopώπων);
onitoprawpilnują(lUλdσσoUσiνtsδiKog),atakżeniecnychuczynków,
mgłąspowici,wszędysiębłąkającypoziemi
dawcybogactw-zyskalitakżecześćkrólewską86.
Hezjodnietłumaczy,dlaczegozakończyłosięzłotepokolenie87ichybaod-
syłatutajdorozstrzygnięćkosmologicznych.Złotepokoleniejestbowiemzwy-
klezestawianezwiekiemKronosa.Pokoleniesrebrnenieoddawałonależytej
czcibogom88,brązowesamozatroszczyłosięnajwyraźniejoswójkoniec,skoro
mówiHezjod,żepokoleniebrązowepokonanezostałorąkswychwłasnychsiłą
84MitHezjodajestdrogąwdół,możemysiędomyślać,aletakiejpewnościprzecieżniema,żepo
wygubieniunajgorszego,żelaznegopokolenia,wszystkozaczniesięodpoczątku,alewtedyznowuznaj-
dziemysięnasamejgórzeibędziemyschodzićnadół.Platonmyślipodobnie,państwoupada,przemie-
rzającróżneetapy,alekiedypowstaje,szczególniegdypowstajemaskutekreformyprawa,niepowstaje
pokolei,osiągającposzczególneetapy,alepowstajejakodobre(oczywiściejeślimówimyopowstaniu
dobregopaństwa).Jedynestopnie,jakiemożnawyróżnić,toetap,nazwijmygo:herosówzałożycieli,etap
straconegopokolenia,którebędziepamiętaćożyciuwpoprzednichpaństwachietapspełnienia,toznaczy
etapichdzieci,którejużurodziłysięwdobrympaństwie.
85SłowodλsξiKoKoi-odpędzającyzłojestwprzekładzieŁanowskiegopominięte.
86Hezjod,PraceiDni121-126.
87SokrateswPaństwie(V468e-469b)tenmitHezjodaproponujeodnaleźćwsposobiewłaściwe-
gostosunkudowielkichzmarłych.Ci,którzyzginęlinawojnie,aleteżwszyscyci,którzypaństwusię
przysłużyli,winnizostaćuznanizapochodzącychzezłotegopokoleniaipośmierciwinnibyćczczeni
jakodemony.Słowodemonwnaszymjęzykubrzmizłowrogo,aletazłowrogośćjestświadectwemdzia-
łalnościpisarzychrześcijańskich,słowemPlatontejzłowrogościniesłyszy.Nawszelkiwypadek,kiedy
niebędęakuratprzytaczałtłumaczenia,raczejbędęsięstarałużywaćformędajmoni.Trochęmamykłopot
zichstatusem.Zob.:Verdenius1985ad122.Ktozacz?Tymbardziejżedajmon,choćraczejpojawiasię
whierarchicznejstrukturzejakoistotaboskaniższegorzędu,możeczasemoznaczaćboga.Dionizosbył
nazywanydajmonem.Dionizosjestszczególny,alejednak.Kimsądajmonyikimbyli,zanimumarli,
słowem,czymożemyczućznimijakąśwspólnotę?TekstHezjodaraczejonastępstwieniepisze,aleprze-
cieżmamyinneźródła.Otym,żepochodzimyodpokoleniaherosów,teżHezjodniepisze,aodHomera
itragikówwiemy,żepotomkowiebogówniewyginęłodoszczętu.Hezjodniejestchybazainteresowany
wskazywaniemźródła,doktóregomożnabysięodwołaćiktórebymożnawsobiewysłyszeć,raczej
interesujegoopisupadku,aleraczejpozostawiasprawęnierozstrzygniętą.
88Hezjod,PraceiDni137-139.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
