Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedlekturą
Kiedyzapoznałemsięztekstamiwypełniającymizbiorowąmonografię
poświęconąguwernantkom,nauczycielkomiproblemomzwiązanymznaucza-
niemorazzagadnieniamiszkolnymidrugiejpołowyXIX,przełomuXIXiXX
ipóźniejszychlatubiegłegowieku,przypomniałemsobie,copisałowychowaniu
panienzpomorskichziemiańskichdomówKonstantyDamrotwSzkicachzziemi
ihistoriiPrusKrólewskichorazjakwspominałaswójpensjonarskiżywotniejaka
PelagiaPawłowska,wysłanaw1874roku,jakokilkunastoletniadziewczynka,
natrwającesiedemlatnaukidoZakładuNajświętszejMariiPannyAnielskiej
wKościerzynie,najlepiejwtenczasprowadzonejszkołynaPomorzu.Ponieważ
panienkizziemiańskichimieszczańskichdomówuczyłysiętamogładyiodpo-
wiedniegozachowaniaorazzyskiwałyadekwatnądoowychczasówwiedzę,nie-
któreznichpoukończeniutejżewyższejszkołyżeńskiej-czylitakzwanejpensji,
apotemselekty-zostawałyguwernantkami,czylidomowyminauczycielkami.
Itowłaśnieotakichguwernantkachinauczycielkachwpozytywistycznymimło-
dopolskimczasieopowiadanoliterackimsłowem-stądnieobcaprawienikomu
SiłaczkaStefanaŻeromskiegoczymniejznanaNauczycielkaTadeuszaMiciń-
skiego.Tematporuszanywniniejszejksiążceniejestwięcwcaletakefemeryczny
iodległy-nawetbiorącpoduwagęobecnąsytuacjęnaszegoszkolnictwa-ajedy-
nie,pozawskazanymitutajimożekilkomajeszczepublikacjami,wliteraturze
raczejprzemilczany.Stądnaszenimzainteresowanieipowstaławjegowyniku
praca,podejmującatematzarównomałoznanychwnaszejliteraturzekreacji
guwernerekinauczycielek,jakiniemalzapomnianychichtwórczyń.
Takajestbowiemkompozycjatejmonograficznejksiążki,żenajpierwporu-
szasięwniejsprawykobiet,międzyinnymiedukacjiorazsytuacjiguwernerek
ipensjonarek,apotemniektóreztychkwestiirozpatrujesięzdalszejperspek-
tywy.Pierwszyrozdział,PozytywistycznyscjentyzmasceptycznakoncepcjaErne-
staRenanawdramacieStanisławaRzewuskiego„DoktorFaustyna”,tylkopozor-
niewięczdajesiędośćodległyodzagadnieńnauczycielskich.Mówiącotytułowej
Faustynie,KatarzynaTarnowskazwracauwagęnajejodczucierzeczywistości,
którewrelacjizpozytywistycznymscjentyzmemzawodzii,kiedyracjonalnawie-
dzaokazujesięniepełna,budziwniejzainteresowaniesceptycyzmemRenana.
Potakimrozpatrzeniusięwegzystencjiwyedukowanejbohaterkitegodramatu
KatarzynaEremuszajmiesięsprawąwykształceniakobietwXIXwieku,nawiązu-
jącdotrzechpowieściWaleriiMarrené-Morzkowskiejowielemówiącychjakna