Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ziarnkodoziarnka,azbierzesięmiarka
XV
ich1340zniemal670tysiącamiczłonków11.Byłtowięcruchma-
sowy,oznacznymzasięguiskalioddziaływanianakondycjęosobi-
stączłonkówspółdzielnioraznastosunkigospodarcze.Niezależnie
jednakodtego,żerozwójtowarzystwzaliczkowychtrwałkilkade-
kad,nadalwieluchłopówpozostawałopozasystememdogodnego
kredytu.Dotyczyłotozwłaszczawłościanuboższych,którzywre-
aliachrozdrobnieniaziemiiistnieniawielugospodarstwniewielkich
czywręczkarłowatychstanowilibardzolicznągrupęwśródogółu
chłopstwa.Towarzystwazaliczkowebazowałynadoświadczeniach
niemieckich,wniewielkimstopniuadekwatnychdorealiów„nędzy
galicyjskiej”,zwłaszczawiejskiej.Wkrajuswegopochodzeniabyły
przeznaczonegłówniedlaludnościmiejskiej,rzemieślniczej,atakże
dlachłopówznaczniebogatszychiprowadzącychgospodarstwarol-
newedługregułnowoczesnejgospodarkitowarowej.Udzielaływięc
kredytówkrótkoterminowych,niezbytużytecznychwrealiachgospo-
darkiwiejskiej,gdziemiędzypracamirolnymiizwiązanymiznimi
inwestycjamiamomentemzbiorówisprzedażypłodówrolnychmi-
jakilkamiesięcy;galicyjscyubodzyrolnicyniedysponowali,inaczej
niżichniemieccyodpowiednicy,nawetniewielkimioszczędnościami.
Zpunktuwidzeniaubogichchłopównieodpowiedniebyłytakżeza-
sadyudziałuioszczędzaniawtowarzystwachzaliczkowych(stosun-
kowowysokiewpisowe/kosztudziałuczłonkowskiegoorazniema-
łeiregularniewpłacanewkładyoszczędnościowe)orazichniewiel-
kadostępność(siedzibywwiększychmiejscowościach).Jakkolwiek
galicyjskiespółdzielniesystemuSchulzegozdominowanebyłyprzez
osobyparającesięrolnictwem(ok.dwóchtrzecichogółuczłonków),
udziałwnichpozostawałpozazasięgiemchłopstwauboższego,czy-
litegoktórebyłonajbardziejnarażonenakonsekwencjepożyczek
lichwiarskich.ZmieniłatodopierodziałalnośćFranciszkaStefczyka,
któryprzeszczepiłnapolskigruntmodelFriedrichaWilhelmaRaifei-
sena12.
11RobertWitalec,SpółdzielczośćkredytowasystemuSchulzegowMałopolsce
wlatach1873-1939,MuzeumHistoriiPolskiegoRuchuLudowego-IPN.KomisjaŚci-
ganiaZbrodniPrzeciwkoNarodowiPolskiemu,Warszawa-Rzeszów2008,s.151.
12Zdwoma,drugorzędnymi,odstępstwamiodzasadipraktykiniemieckichspó-
łektegonurtu.Stefczykwykluczyłoperacjepośredniczące—wNiemczechspółdzielnie
