Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XIV
RemigiuszOkraska
oszczędnościowo-kredytowejwzaborzeaustriackimdatująsięnaprze-
łomósmejidziewiątejdekadyXIXwieku.Wzorowanenamodelu
SchulzegozDelitzsch,zwanetowarzystwamizaliczkowymi(wWiel-
kopolscenazywanojebankamiludowymi),pierwszekasyrozpoczęły
działalnośćweLwowieiKrakowie,osiągającsukcesinspirującyinne
inicjatywy.Poparulatachbyłoichkilkadziesiąt.Wroku1874utworzo-
noZwiązekStowarzyszeńZarobkowychiGospodarczychweLwowie
—pierwszącentralęruchu.Po20latachwlwowskimZwiązkuby-
łozrzeszonych130kooperatywze136tysiącamiczłonków.Wpo-
łowiepierwszejdekadyXXwiekuniewielewiększaliczbaspółek
zrzeszaładwarazywięcejosób.Wroku1912byłotojuż235spó-
łekzniemal350tysiącamiczłonków10.Oprócznichistniałospo-
rotowarzystwniezrzeszonychwZwiązku—wroku1912działało
rzeniepierwszychtakichspółeknaGórnymŚląskuorazpropagowanieichnaterenie
Wielkopolski.Aktywnośćtaobejmowałam.in.przemówieniadr.Rzepnikowskiegona
„sejmiku”—tj.walnymzgromadzeniu—tamtejszychstrukturspółdzielczościoszczędno-
ściowo-kredytowej,atakżeedycjębroszurytegożautora,zatytułowanejOspółkachsys-
temuRaifeisenaizastosowaniugownaszychwarunkachekonomicznych,wydanej
wroku1880przezZwiązekSpółekZarobkowychiGospodarczych,centralnąpolskąor-
ganizacjęspółdzielczościfinansowejwzaborzepruskim.Innategorodzajupublikacjato
anonimowabroszuraWzórustawdlawłościańskichspółekpożyczkowychipoucze-
nie,jaktakieSpółkizawięzywaćnależy,NakłademdrukarniKurieraPoznańskiego,
Poznań1887;wzywaonadotworzeniaspółekmodeluraifeisenowskiegoiwprostprzy-
wołujetennurtspółdzielczości.Zkoleiwroku1891ukazałsięwOpoludrukulotny
sygnowanyprzez„Reymanna,radcępozasłużbowego”,zatytułowany„Spółkipożyczko-
wedlawłościanpodługRaifeisenajakośrodekzaprowadzeniazdrowychstosunków
kredytówzwłaszczadlawiejskichobywateliGórnegoSzląska”,Opole,dnia10stycznia
1881.WspomnianyReymann,występującywliteraturzetakżejakoReimann,miałponoć
założyćnaGórnymŚląskupięćspółdzielniwzorowanychnasystemieRaifeisena,jednak
byłytoprawdopodobnieinicjatywyefemeryczne;zob.WładysławTomaszewski,Spół-
kipolskienaGórnymŚląsku,w:Ruchwspółdzielczynaziemiachpolskich,praca
zbiorowa,WydawnictwoKrajowegoBiuraPatronatuSpółekOszczędnościiPożyczek,
Nakładem„Czasopismadlaspółekrolniczych”,Lwów1916,s.48.Sątofaktyrzadko
przywoływaneprzezbadaczydziejówpolskiejspółdzielczości,którzyzazwyczajinicjaty-
wyStefczykaprzedstawiająjakopionierskiewsferzepropagowaniasystemuRaifeisena
naziemiachpolskich.
10Polskiekooperatywykredytoweikasyoszczędności.Rozwójistanobecnyna
obszarzeziempolskich,kom.red.podkierunkiemiprzywspółpracyprof.draJerzego
Michalskiego,SkładgłównywksięgarniGubrynowiczaiSyna,Lwów1914,s.47.
