Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
BeataKiszka
awięctakich,którezawierająwsobiekonkretneinformacje,np.dotyczące
warunkówfizjograficznych,zabudowymiejskiej,funkcjigospodarczychiko-
munikacyjnych,stosunkówspołecznychczywłasnościowych.
Pierwszągrupęonimówstanowiąnazwyodzwierciedlającekrajobraznatu-
ralnyikulturalny.Wjejobrębiemożnaznaleźćonimypomocnewodtworzeniu
pierwotnejtopografiiiwarunkównaturalnych,decydującychopowstaniumia-
sta.WystarczyprzyjrzećsięmapiewspółczesnegoOświęcimia,abyspostrzec,
żetegotypunazwywystępujągłówniepozagranicamidawnegośredniowiecz-
negomiasta.Potwierdzatochociażbyul.Stawowa16,położonaniedalekokom-
pleksustawów:Granicznik,GrabowiecDużyiGrabowiecMały
,azwłaszcza
leżącawjejpobliżuul.Grobelna.Wartowspomniećrównieżonazwachulic
mającychpostaćwyrażeńprzyimkowych,starych,dawniejznacznieliczniej-
szych,awspółcześniecharakterystycznychdlamiastczeskich,jaknp.PodBo-
rem,PrzyPotokuczyNadMłynówką17.Niejednokrotnieprzyjmująoneformę
uprzymiotnikowioną,czegoprzykłademmogąbyćul.Nadwiślańskaczyul.Za-
borska18.Trzebapodkreślić,żeczęstenaterenieOświęcimianazwypochodzące
odwyrażeńprzyimkowychodnosząsięnietylkodoulic,aletakżedoliczących
kilkadziesiątlatosiedli(np.Zasole19,PodBorem).
Chociaż-jakzwracauwagęKwirynaHandke-dawnapolszczyznaszczy-
ciłasiębogatymzestawemsłów,któremogłyzostaćwykorzystanejakoczłony
określanestrukturnazewniczych,todowieluistniejącychwniejnazwdo-
dawanowyrazpospolityotreścitoponimicznej(np.ulicaczyplac),wskutek
czegoprzyjmowałonfałszywąsemantyczniepozycjęczłonuokreślającego.
DlategodzisiajwOświęcimiuspotykasiętakiezestawienia,jakul.Chodniki,
ul.Bulwary,ul.NiwaMonowicka.Tegotypunazwymiejskiemogąprzyczynić
siębądźdoprzedłużeniażywotnościwyrazówkwalifikowanychjużzwykle
jakoarchaiczne,bądźprzeciwnie-sprawić,żemieszkańcymiastabędąsię
nimiposługiwalinieświadomiichznaczenia20.
Zróżnicowaneiniezawszeprzejrzystejestnazewnictwoulicmiejskich
związanezroślinnością.Przykłademmogąbyćnazwyniewielkichuliczek,
jaknp.Kwiatowa,Różana,ZielonaczyOgrodnicza,aichpobliskiepołożenie
16Niedalekoul.StawowejznajdująsięrównieżStawyMonowskie.
17Należyteżwspomniećoul.PodKrukami.SamanazwaKrukiodnosisiędotrzechpo-
żwirowychjeziorpołożonychwpobliżuujściaSoły,awykorzystywanychjakozbiorniki
wodyprzemysłowejdlafabrykichemicznej.
18Nieopodalul.Zaborskiejznajdujesięmiejsceulokowanewzdłużdużychłąkiokreśla-
nejakoPodstawie.Cowięcej,natereniegminyOświęcimmieścisięwieśZaborze(od
wyrażeniaprzyimkowegozaborem).
19ZasoletotakżenazwajednejzdzielnicOświęcimiapołożonejnalewymbrzegurzeki
Soły,czylizaSołą.
20Trzebawspomniećiotakichnazwachulic,jakPrzysiółekBajcarkiczyMańki,utrwa-
lającychznaczenierzadkojużużywanegorzeczownikaprzysiółek,oznaczającegomałą
wioskęlubniewielkieskupiskodomówleżącychpozawsią,aledoniejprzynależne.
NiebezznaczeniawydajesięrównieżpołożenieulicwzakoluWisły,comogłowpłynąć
naosadnictwoludnościnatymterenie.
