Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(Szuman,1990).ZdaniemProfesora,rysunekdziecka,będącprzejawemjego
psychiki,kształtujesięirozwijanawzórmodeluwewnętrznego.Rysunekwkon-
cepcjiSzumananieodnosisiębezpośredniodorysowanegoprzedmiotu,aledo
wyobrażeńonim.NMiędzyobrazemobiektywnymrzeczywistościarysunkiem
dzieckastoizawsze,zapercepcyjnegomateriałuuformowaneiprzezumysł
oświetlonewyobrażeniewewnętrzne,którejestbezpośrednimmodelemrysun-
kudziecka”(tamże,s.8).Dzieckorysujezatemto,cosobiewyobraża,cowie
odanymprzedmiocie,cozostałozapisanewjegopoznawczejreprezentacji
tegoobiektu.
NapodstawieanalizyrysunkówimalowanekdziecięcychSzumanustalił
kryteriaocenyrysunkówizaproponowałpodziałnaetapyrozwojudziecięcego
rysunku,wyróżniającokresbazgrot(nieuznawanyprzezwszystkichbadaczy,
m.in.Kerchensteinera),idioplastykiifizjoplastyki.Początkowodzieckorysuje
to,cowieorzeczywistości(okresidioplastyki),nietroszczącsięozewnętrzne
podobieństwomiędzyobiektemajegoprzedstawieniemnarysunku.Ten
aspekt,tj.zewnętrznepodobieństwo,staniesięistotnywokresiefizjoplastyki
imożezdecydowaćozaniechaniurysowania,jeślidzieckouzna,żejegorysu-
nekniejestdostatecznieudanąkopiąrysowanegoobiektu.Rozwójrysunku
dokonujesięnapodstawiestałegowzbogacaniaoistotneskładnikiorazumie-
jętnegowiązaniatychskładnikówwcałośćgraficznąpostaciprzedstawiającej
istotężywąlubrzecz.Stosowanywrysowaniupodstawowyschematrozma-
itychrzeczyiistotmaindywidualnycharakter–jestzdobycząwyobraźni
iprzejawemumiejętnościdanegodziecka.Wtokurozwojurysunkibogacąsię
oszczegóły,stającsięcorazwierniejszymiwizerunkamirysowanychobiektów,
jednocześniedokonująsięzmianywzakresieichkomponowania(odukładu
pasowegopoprzeztopograficznydokulisowego).Szumanwskazywałnaspe-
cyficznecechyrysunkówdziecibardzointeligentnychiniepełnosprawnychin-
telektualnie.Zaznaczał,żetematykadziecięcychrysunkówzmieniasięzależnie
odepokiikultury6.Ujmowałrysunkidzieckawkategoriachsztuki–przypisy-
wałimwartośćnaiwności,którąwspółcześnikrytycyprzypisujądziełomtwór-
cówtejmiary,coPaulKleeczyJoanMiro.
RozważaniadotyczącesztukidzieckauzupełniałSzumankomentarzemna
tematrolidorosłegowtymzakresie.Uważał,żenależydzieckozachęcaćdory-
sowania,omawiaćjegoprace,robićwystawypracdziecka.Przestrzegałnato-
miastprzedpouczaniemipodawaniemwłasnychpracjakowzorurysowania
(Szuman1958a).
6Kulturoweuwarunkowaniadziecięcychrysunkówbyłyprzedmiotembadańm.in.Lam-
prechta(1905),Levinsteina(1905),awspółcześnieAdlera(1989).
XXVIII
