Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Regnuminsedivisum...
81
XIXiXXw.oceniałarealiapolityczneepokiprawiewyłączniezperspek-
tywynieistniejącegounitarnegopaństwajakoformybytuoponadczasowej
aktualnościinigdyniekwestionowanejwartości15.Odnegatywnychopi-
niinatematWielkiegoBezkrólewiazawartychwniemieckiejhistoriografii
XIXipoczątkuXXw.bardzoniedalekodopogląduwyrażonegow1928r.
przezRomanaGrodeckiego,którynawetnieskrywającwspółczesnejoptyki
iskalioceny,stwierdził:DJeśliideęjednolitegopaństwapolskiegouznamy
zawyższąoddążeńdopartykularnejudzielności,choćbyztegowzględu,
żejednolitośćpaństwowazapewniałaPolscewiększesiłydoobronywła-
snegobytuiżyciowychinteresów,tomusimywzasadziekorzystnieoceniać
dążeniaWładysławaWygnańcaiMieszkaStarego”
16
.Krytycznahistoriogra-
fia,którejcelemniepowinnobyćdostarczanieideologicznejpożywkidla
współczesnychinteresów,lecznajlepszemożliwezrozumienieprzeszłości,
musibyćwolnaodtegorodzajuocenikategoryzacji.
Wciągleobowiązującym,choćniekiedyjużskuteczniekruszonym,
paradygmacieDzjednoczeniowym”rozbiciepolityczneXIIiXIIIw.jawi
sięzatemjakoprzykraanomalia,jednakżezzaprogramowanymwisto-
ciejużodpołowyXIIIw.Dhappyendem”koronacyjnymw1320r.Brak
jednoznacznychdowodówźródłowychnaowozaprogramowanieskłonił
badaczynawetdostworzeniahistoriograficznejfikcjiwpostacirzekomej
koalicjiDksiążąt-zjednoczycieli”wostatniejćwierciXIIIw.Wtejperspek-
tywieprogramwładzybezmaławszystkichPiastówpo1254r.miałbybyć
podporządkowanywyłącznierealizacjipolitycznegoDproroctwa”zawartego
wtrzechzdaniachrozdziału27księgiIIVitamaiorS.Stanislai.Możnateż
odnieśćwrażenie,żewXIIIstuleciuwzasadzietrudnoodnaleźćdzieło
historiograficzne,anawethagiograficzne,któregogłównąideą,albowręcz
powodempowstania,niebyłosformułowanietakiejczyinnejwizjizjedno-
czeniapaństwowegoPolski.Treścitesąniekiedytakgłębokozakamuflo-
wane,żeichodszyfrowaniewymagaegzegetycznejakrybiiwspółczesnego
badacza–dodajmy,zazwyczajzgodniezobowiązującymparadygmatem
bardzoukierunkowanegonaichodnalezienie.Skutkiemubocznym,będą-
cymwistocieantycypacjąstanustosunkówpolitycznychXIViXVw.,jest
synonimicznetraktowanieideikoronacjiiwładzykrólewskiejzprocesem
integracjipolitycznejziempolskich17.
15M.Kaufhold,DeutschesInterregnumundeuropäischePolitik:KonfliktlösungenundEnt-
scheidungsstrukturen1230–1280,Hannover2000,MGHSchriften,t.49,s.3–20;R.Gramsch,
DasReichalsNetzwerkderFürsten.PolitischeStrukturenunterdemDoppelkönigtumFriedrichsII
undHeinrichs(VII.)1225–1235,Ostfildern2013,s.11–14.
16R.Grodecki,Dziejewewnętrzne,s.134.
17Por.trafneuwagiS.Gawlasa,Okształt,s.IV:DDominacjapunktuwidzeniahistoriipoli-
tycznejsprzyjaprzecenianiuroliświadomychprogramówiwysuwanianapierwszyplansilnie
nasyconejelementaminarodowymiideologiizjednoczeniowej”.
