Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RadosławKotecki
nawetprzestępcomiwróżdnikom4.PaxDei,koncepcjaPokojuBożegoroz-
wijanaoddrugiejpołowyXw.,zapewniałaochronęobiektomsakralnym,
duchowieństwu,własnościkościelnej,pielgrzymom,awkońcuwszystkim
Dsłabym”przedprzemocąDpotężnych”5.Paxregis(ducis)byłnarzędziem
protekcjiwrękuwładcówświeckich,którymobdarowywalioniróżnepod-
miotywzależnościodpotrzebbądźzwyczaju.
Centralneznaczenietychzagadnieńdlaorganizacjispołeczeństwkręgu
karolińskiegoipokarolińskiegodostarczałooddawnapobudekdobadań
nadproblematykąpokojuiprotekcji.Wystarczywspomniećdyskusjęwokół
tzw.rewolucjifeudalnej,zjawiska,któregojednymznajbardziejwyrazi-
stychsymptomówmiałabyćerozjazdolnościmonarchówdoutrzymywa-
niawpokojusłabszejczęścispołeczeństwa.Mimoodchodzeniaoddaw-
niejszychpoglądówzakładającychradykalnycharaktertychzmian,czy
np.wskazanianazakorzenieniepokojubiskupiegoihrabiowskiegojeszcze
wrealiachkarolińskich6bądźodmawianiasłusznościprzekonaniuocałko-
witymupadkupokojukrólewskiegowXiXIw.,nieulegawątpliwości,
żeobserwowalnawtymczasieewolucjamiałaswepodłożewzmieniającej
sięrzeczywistościspołecznej.Tradycyjnewyobrażeniewładcyjakofunda-
mentuładuiucieleśnieniafunkcjiprotektorajednakprzetrwało,takżedzięki
pośrednictwuKościoła7.
Równieżwładcypiastowscybyliwposiadaniuprerogatywumożliwia-
jącychnadawanieprotekcjiróżnymodbiorcomipodmiotom.Najstarsze
polskieprawozwyczajowe,otrzynastowiecznejgenezie,jasnowypowiada
MantleofChurches:MillennialDynamics,andtheWrittenandArchitecturalRecord,w:TheWhite
MantleofChurches,red.N.Hiscock,Turnhout2003,s.249–264;T.Gergen,Droitcanonique
etprotectiondes«cerclesdepaix»,DCahiersderecherchesmédiévalesethumanistes”8,2001,
s.135–142;V
.FarfasZurita,Laproclamaciódelapauil’edificaciódelscementiris.Sobreladifusió
delessagreresalsbisbatsdeBarcelonaiGirona(seglesXI–XIII),w:LesSagreresalaCatalunya
medieval,red.idem,R.Martf,A.Catafau,Girona2007,s.13–84.
4P
.TimbalDuclauxdeMartin,Ledroitd’asile,Paris1939,gdzieteżoprotekcjinaobsza-
rachprzyświątynnych.ZnowszychpracK.Shoemaker,SanctuaryandCrimeintheMiddleAges,
400–1500,NewYork2011.
5Spośródogromnejliteraturyprzedmiotupodstawoweznaczeniemają:H.Hoffmann,Got-
tesfriedeundTreugaDei,Stuttgart1964;H.-W
.Goetz,ProtectionoftheChurch,Defenseofthe
Law,andReform:OnthePurposesandCharacterofthePeaceofGod,989–1038,w:ThePeace
ofGod:SocialViolenceandReligiousResponseinFrancearoundtheYear1000,red.T.Head,
R.A.Landes,Ithaca1992,s.259–279;G.G.Koziol,ThePeaceofGod,Leeds2018.
6Por.E.Magnou-Nortier,Lesévêquesetlapaixdansl’espacefranc(VIe–XIesiècles),
w:L’évêquedansl’histoiredel’église,Angers1984,s.33–50;K.F.Werner,Observationssur
lerôledesévêquesdanslemouvementdepaixauxXeetXIesiècles,w:MediaevaliaChristiana
XIe–XIIIesiècles,red.C.E.Viola,Paris1989,s.174–175;H.-W
.Goetz,ProtectionoftheChurch,
s.278.
7Por.C.Taylor,RoyalProtectioninAquitaineandGasconybyc.1000:ThePublic,thePrivate,
andthePrincely,w:PeaceandProtectionintheMiddleAges,red.T.B.Lambert,D.Rollason,
Durham–Toronto2009,s.36–59.
