Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aproposd’ArsaceIer
29
inuencedansetau-delàduroyaume.16LestémoignagesdulienentreArsacideset
environnementnomadeexistent17,quellesquesoientlesoriginesetlanatureexactes
decetteliationquelessouverainsontmisunpointd’honneuràrappeler.18
Pours’avancerdanscedossier,onéviterad’unepartdes’enfermerdansunevision
littérairedel’histoirepartheet,d’autrepart,deconsidérerlesArsacidescommedeperma-
nentsacteursdunomadismeaulieudevoirplutôteneuxdeshéritiersetdiffuseurscultu-
relsdumondedessteppes.Deuxquestionss’imposentalors.Apartirdequandpeut-on
considérerlesArsacidescommedétachés,mêmepartiellement,dunomadismedansleurs
pratiquesgouvernementales?Etquelsouverainestàl’originedecetterupture?
Ilsemblequelerègned’ArsaceIerapportedesélémentsintéressantsderéponsecar,
sansreniersaparentéetsonactionnomades19,lepremierdesArsacidessembledéjàen
avoirétélelégataire.Silessourcessontsouventendésaccordlorsqu’ellesévoquentl’his-
toiredespremiersroisarsacides,ellesserejoignentaumoinssurunfait:Arsacen’estpas
étrangerauxcerclesnomadesd’AsieCentraleetauxpratiquessocialesquiendécoulent.20
Celanesigniepasqu’ilsoitéloignédetouteformedeviesédentaireetqu’ilméconnaisse
aucontrairemêmelesréalitésdupouvoirenParthieoulesdirigeantsdiodotidesou
séleucidesdesonépoque.LetempsleshistoriensfaisaientdespremiersArsacidesdes
barbareséloignésdetouteconsciencepolitiqueestrévolu.L’émancipationarsacidecor-
respondàunprocessusdontArsaceIerestl’initiateur,etsaréussitemontrequ’ildispose
deréelssoutiensandesedéfairedel’autoritéd’Andragoraspuisdeconsoliderlasienne.
Lareprésentationdesonpersonnageetlatitulaturedontilseparemettentenexergue
unevitalitéidéologiquedéjàbienétablieauIIIesiècleav.n.è.,desortequenouspouvons
percevoirArsaceetsessuccesseursdirectscommedes«nomades-rois».21
b)Aproposd’Arsaceetd’Andragoras
Apartirde247av.n.è.probablement22,Andragoras23dirigelasatrapiedeParthiequ’il
rendensuiteindépendantedupouvoirséleucide.24Ildevaitauparavantoccuperunposte
16Voirparexemple,James2006:367sq.
17Lerner1999:17;Pilipko2000:72;Invernizzi2001:155;Olbrycht2003:91;Invernizzi2007:
169;Invernizzi/Lippolis2008:372.
18L’AncienneNisajoueunrôleessentieldanscedébat.Lieudecultedynastique,lesiteoffreune
mixitédecultures:Invernizzi2007:163–177.Sansgrossirl’importancedeNisadansleroyaume,nous
pouvonsconcevoirquelesroisarsacidesdevaientparfoiss’yrendrelorsdegrandsévénementspolitiques:
Gaslain/Maleuvre2006:173n.55.S’ydéroulaientdescérémoniesreligieusesdontnousignoronsbiendes
aspects:Invernizzi/Lippolis2008:383.
19NousnuançonsleproposdeM.Boyce(1994:247):WhateverthestrengthhadbeenofArsaces’
inheritance,thereisnotracehereofanynomadwaysofthoughtoraction.
20Olbrycht2003:76.
21Gaslain2005a:9–30;Vardanyan2001:105–106.
22Capdetrey2007:127.
23PourBivar2005:212–214:AndragoraswasnothimselfaGreek,butanIranianmemberoftheSe-
leucidbureaucracy(p.213).BivarrelanceundébatquisemblaitconcludepuisJ.Wolski(1975:159–169).
VoiraussiBivar1983:29.
24Vers245av.n.è.LaquestiondutitreportéparAndragorasaprèssaprisepersonnelledepouvoir
restesansréponseévidente.Seconsidérait-ilroidelanationparthe?Nousnepouvonsl’afrmer.Toute-
fois,l’absencedetitreroyalsursesmonnaiesn’indiquepasqu’iln’enpossédaitpaslafonction.VoirLuther
1999:14n.30;Will2003,I:287.