Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
K
ATARZYNA
C
HMIELEWSKA
zarazemindywidualnychirozpoznawanychspołecznie.Narratorniezanika,
aleteżnieujawniasięzanadto,operujezdaniami-monadami,którezawierają
wsobiecałygotowyijużustanowionykosmoswyobrażeń
14
.
TożsamośćbohaterówBambinaniedojrzewawsłońcunaturalnejtradycji
aniteżniejestosobistąnieskrępowanąekspresją.Toraczejbroń,którejbohate-
rowieużywająprzeciwkosobienawzajem.UkochanaMariastajesięzczasem
dlaJankaHruskązzadupia”:
Ty,ty…ruska.WziąłemCiębezniczego.Możeszjechaćnatoswojeruskiezadupie-
zacząłjąprzedrzeźniać.Całkiemudatnienaśladowałakcentjejrodziców,uświadomiłaso-
bie.Przecieżniejej.Alekogośnaśladował.Pomyślała,żewypuszczanapowierzchnięto,co
oniejnaprawdęmyśli.Tak,dlaniegojestruska.DlategochłopkaspodPoznania,dlatego
niechcianegobękarta,dlategozera.Jestruska.(s.275)
Tożsamośćpoleganaprzychwyceniu,złapaniunawstydliwejiniechcianejge-
nealogii;jestprzytrzaśnięciem,inwektywą,poktórąsięsięganapotrzebywal-
ki.Przeszłośćzapisujesięwciele,jegozwyczajach,błędach(mocnagłowapo
ojcuialkoholizmMarii),wypartymjęzyku(ukraińskiiniemieckiUli).Wybra-
nanachybiłtrafiłspośródwielumożliwości,zawszesłużyzdobyciuprzewagi
nadkimśinnym,okazaniuwładzy,upokorzeniukogoś,ajednocześnieoddziela
odmotłochu,sprzyjaspecyficznejdystynkcji
15
.Tożsamośćorazjęzyksązawsze
przeciwkokomuśiwobeckogoś;rozgrywająsięwpoludominacji.Wybierane
podwpływemokoliczności,zmiennekonfiguracjeukładająsięwmitycznypo-
rządek:HSamimuszązdecydować,kimsąbardziej,któregodziadkaraczejukryć,
któregowyeksponować.Którydziadekmógłbydaćalibi,okazaćsiękapitałem”
(s.7).Tradycjaitożsamośćkształtująsiępodprzymusem,autyzminiemotasą
stanemwyjściowym,zaśpóźniejszeopowieścisłużąidealizującymprojekcjom:
Htakżeucórektatatohoho!Dopierobyłgościu.Niewiemydlaczego,cotakiego
tatamianowicierobił,przyjmujemytęwiedzęodprzeszłychpokoleń”(s.8).
HNiemacomówićotradycji.Pozatradycjąmiskikaszy”.HŻetomaznaczenie
inajawwychodzi,żeróżnisiędziadekoddziadka,dzieńpowszednioddnia
powszedniego.[…]Kościółodkościoła[…],żecerkiewtozupełnieinnasprawa,
cerkiewjestprawietakpodejrzanajakbożnica”(s.8-9).Tapolitykatożsamości
nieuchronniezmierzadoopresjiizdominowania,rozgrywasięwtlehomogeni-
zacji,zacierającejśladyprzemocy.Dokonujesięniejakowbrewoficjalnemudys-
kursowirówności,alesamarównieżjestmotywowanapodskórnym(iczasem
nawetniechcianym)dyskursemwykluczenia:Hprzeztylelatutrzymywałkon-
14
Niekiedytylkozperspektywypoza-czasuprzemawianarratorauktorialny;opo-
wiadaondalszeciągi,panujenadmateriązdarzeń,zdradza,dokądzmierzająbohaterowie,zapo-
wiadazwrotyakcji,ironiczniekwitujedobreintencje.
15
PrzypominahabitusP
.Bourdieu.Zob.tegoż,Reprodukcja.Elementyteoriisystemu
nauczania,tłum.E.Neyman,Warszawa,1990;tegoż,Dystynkcja.Społecznakrytykawładzysą-
dzenia,tłum.P
.Biłos,Warszawa2005;tegoż,MedytacjePascaliańskie,tłum.K.Wakar,Warszawa
2006.
