Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hydrapamiątek.Pamięćhistorycznawdekompozycji
Tożsamośćjakobroń
25
WszystkichbohaterówBambinałączywpunkciewyjścianiskilubpodej-
rzanystatusspołeczny.Janekjestbękartem,któregoporzuciłamatka,ojciecUli
byłczłonkiemNSDAPiżołnierzemWermachtu,zaśmatka(Hniedokońcatak
aryjska”,s.38)segregowała,katalogowałaisprzedawałaubraniazagazowa-
nychŻydówekzobozu.Annatowydziedziczonaprzezprzyrodniegobratacór-
kaintroligatora,Maria-wrazzlicznymrodzeństwemrepatriowanazokolic
Sambora,pochodzizrodzinybezrolnychchłopów;jejrodzimymjęzykiemjest
ukraińskiapierwszymalfabetem-cyrylica.Stefanzjawiasięwpołowiepo-
wieściidopierowkontekście1968rokuokazujesięŻydem.Jednymsłowem,
bohaterowietoSzwaby,Ruscy,Żydzi,wiejskanędzaibękarty.Postacitworzą
zbiorowisko,któreskądinądłatwowtłoczyćwschematawansującejhołotyzni-
kądalbowykorzenieniaprzedstawicielitradycyjnychspołecznościczymniej-
szości,lubteżprzeciwnie-bogatejetniczniezbiorowości,któradzielisięswymi
tradycjamiikulturą.WpowieściIwasiówniesprawdzasięjednakżadenztych
schematów.Niemamowyodziedzictwie,schedzie,dobrach,któresięnawar-
stwiłyzczasem.Każdybohaterzosobnawiedzieżywotwymierzonyprzeciw-
kowłasnejrodzinie.Mariaunikalosuwiecznierodzącychkobiet,któremuszą
siępoświęcićisłużąbliskim,zapominającosobie.Ulaniemazamiaruemigro-
waćdoNiemiec,jestzeSzczecinaiczujeobcośćswojejniemieckiejfamilii,zktó-
rąniedzielianilosu,anipoglądów.JanekHwychodzinaludzi”,symbolicznie
odżegnującsięodHojcowizny”,zaśAnnazrywawszelkiekontaktyzprzyrod-
nimbratem.Wszyscyrazemtworząkrąg,którymoglibyśmydziśnazwaćro-
dzinązrekonstruowaną:zdwojgiemdzieciAnnyiMarii,traktującymisięjak
rodzeństwoiwychowującymirazem.Punktywspólneichbiografiinieujedno-
licająjednakaniichlosu,anitożsamości;Hpolonizacja”ziemodzyskanychma
dlakażdegoznichodmienneznaczenie,wpisujesięwinnąsiatkęsignifiance.
Życiebohaterówniedajesięteżopisaćjakohistoriakolonizowanychanikoloni-
zujących.Jeślinawettakrozumianamakrostrukturahistorycznaujmujetraf-
nieichbiografiewzarysieogólnym(warunkibrzegowe,wspólnasytuacja),zdaje
sięzupełniefałszywawskalimikro,napoziomieposzczególnychpostaci.
Wielośćdajeosobieznaćjużwwarstwienarracji,którącechujegłębokiper-
spektywizm.Głosnarratorasplatasięzgłosamibohaterów;cudzesłowaimyśli
podminowująjęzyk,wchodzązesobąwspór.Narrator(ka?)mówistrzępkami
zdańcudzych,przejętychodbohaterów,alejakżecharakterystycznych.Frazy
tegojęzykatomolekułyspołecznychstosunków,zamkniętychigotowychca-
łości:HWłasnośćtowłasność[…].Chodziłooto,żeAnnaniemiałażadnegopra-
wa,aniktniezamierzałnikogokrzywdzić,trzebapoważnierozmawiać”(s.43).
HMamusiadoszkołyzŻydóweczkamichodziła,samaotymchętniemówi.Kto
wie,podobnotatuśnawetbliskoznałniektóre”(s.45).Trybnarratorskiejwy-
powiedzimożnabyokreślićmianempisaniamediopasywnego,narratordystan-
sujesię,relatywizuje,cieniujeironię,alenieuprzedmiotawiacudzychgłosów,
