Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
K
ATARZYNA
C
HMIELEWSKA
epoki.Wódkajaknigdydotądlejesięstrumieniami,asekszbufetowąikotlety
zbigosemobrazująnowe,bezmyślneiplugaweporządki
13
.ŻyciepozaPrawie-
kiemokazujesięnieważne,wydrylowanezesencji,przepływajaksen.Istota
ipoetyckośćświatazostająbrutalnierozbite;naichmiejscupojawiasiębolesna
idręczącapustkapoamputowanejtożsamości.Historiatoprocescorazbardziej
dojmującejutratytożsamości.
KsiążkiIwasiówiBatordzieliodpowieściTokarczukdobredziesięćlat,ale
przedewszystkimróżniperspektywa.Tekstyteprzedstawiająpodobnąepokę:
oddwudziestoleciadowspółczesności.SątopowieściHprzesiedleńcze”;akcja
wwiększościtoczysięnaobszarzedawniejokreślanymmianemHziemodzy-
skanych”.Głównymiwątkamisąrepatriacja,polonizacja,osiedlaniesięwprze-
strzeni,któradoniedawnabyłaniemiecka,aleteżtrwaniewprzestrzeni,która
nagleniemieckabyćprzestała.SzczeciniWałbrzychniesądostateczniemalow-
nicze,byprzerobićjenauroczeminiaturkimałychojczyzn;ichhistorianiena-
dajesięnapocztówkę.
TekstyIwasiówiBatormająszerokioddechepicki,utrwalajążyciekilku
pokoleń.Możnabyjewięcprzypisaćgatunkowodosagi,gdybyniefakt,że
właściwiestanowiąantysagę,gdziezerwanie,obcość,niedookreślenie,wielość
iwzględnośćpoczątkówprzeważająnadciągłościąidziedziczeniem.Trudno
wgatunkutaksilniewartościującymjaksaga,awięcopowieśćoznakomi-
tychrodach,wyobrazićsobieniepraweiniskiepochodzenie,nazwijmyichtak
-protoplastówrodu.TymczasemStefanzPiaskowejGórymasfabrykowaną
metrykę,wrzeczywistościjestnieślubnymdzieckiemcyrkowcapodróżujące-
gopomałychmiasteczkach,awdodatkuRosjanina-jestukrytymruskim;
zaśJanekzBambina-pogardzanymbękartemzpoznańskiejrodzinychłop-
skiej.Ojcowiegłównychbohaterekmająnietylkofałszywą,alerównieżnie-
chlubnągenealogię.
MagdaiDominika-główneprotagonistkipowieści-sąmniejwięcejwwie-
kuswoichautorekiwykazująwielerysówautobiograficznych.Todrugiepo-
koleniePRL-u,urodzonewlatachsześćdziesiątychlubsiedemdziesiątych.Ich
rodziceprzeżywalimłodośćtużpowojnieiwtedydokonywaliważnychżycio-
wychwyborówalboteżunosiłichbiegwydarzeń.Opowieśćowielkiejkulturo-
wejihistorycznejzmianie,którarozpoczęłasięwrazz1945rokiem,musisię
wprzypadkutakiegomiejscaakcjijakSzczecinczyWałbrzychzmierzyćzmo-
tywamiitoposami,którepodsuwaprawomocnapamięć,awięc:wykorzenienie,
Hstanzero”kultury,nowypoczątek,homogenizacjarozmaitychporządków
kulturalnychinorm,politycznarepresja,zniszczonemałeojczyzny.Obydwie
powieścimożnatraktowaćjakoistotnegłosywtejsprawie.
13
Toskojarzeniemorzawódkiiseksualnegorozpasaniajestpowtarzającymsięto-
posemwyobraźnispołecznejnatematpoczątkówkomunizmu.Maonoczywiściewyraźnąin-
tencjępiętnującą,podkreślazwierzęcość,brakwszelkichnorm,degeneracjękulturową.
