Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zamachstanujakotajnaoperacjawywiadu–definiowaniepodstawowychterminów
cję,którapoprzezzorganizowanąakcjępolitycznąwspieranąprzezarmięwy-
powiadaposłuszeństwodotychczasowejwładzy.Znaczniewiększynaciskzatem
kładziesięnacelzamachustanu,jakimjestodseparowanieokreślonejgrupy
funkcjonariuszypaństwowychodpolitycznychośrodkówdecyzyjnych.Należy
zauważyć,żeobajautorzywswoichrozważaniachnegująkoniecznośćudziału
siłzbrojnychwprzeprowadzaniuzamachustanu
11.
OryginalnestanowiskoprezentujeCarlosBarbé,wedługktóregozamachstanu
najczęściejdokonywanyjestprzezpolitycznemniejszości,którychprogramnie
znajdujeszerokiegopoparciaspołeczeństwa,zatemniesąonewstaniezdobyć
władzywdemokratycznysposób.Zgodnieztwierdzeniemtegoautoraprzewrót
przeprowadzanyprzezgrupęposiadającąpoparciemasstanowirzadkość
12.
RównieinteresującajestrefleksjaLuttwakanatematorientacjipolitycznejau-
torówprzewrotu.Stwierdzaon:nZamachstanujest(ł)politycznieneutralny
iniezakłada,żepoprzejęciuwładzybędzieprowadzonatakaczyinnapolityka”
13.
JednakBankowiczpoddajewwątpliwośćzasadnośćtejtezy,ponieważstwierdza,
żeupodstawkażdegoniekonstytucyjnegoprzejęciawładzyleżyjakaśideowo-
politycznawizja.Natomiastsamzamachstanujestwyłączniesposobemsięgania
powładzęijakotakiniemożebyćaniprawicowy,anilewicowy
14.
JonathanPowelliClaytonThynew2011roku,wcelujaknajdokładniejsze-
gookreśleniaistotyzamachustanu,przeanalizowaliczternaścieróżnychdefini-
cji,wśródktórychwyróżnilitrzyaspekty:podmiot,wktórywymierzonejest
danedziałanie,wykonawców,atakżesposóbdokonaniaprzewrotu.Wrezulta-
cieokreślilionizamachstanujakonielegalnąijawnąpróbęobaleniaistniejącej
władzywykonawczejprzezelitymilitarnelubinnegocharakteruprzyużyciu
istniejącegoaparatupaństwowego.Podobniejakwewcześniejszychdefinicjach
PowelliThynezanegowaliwymógudziałuwspiskusiłzbrojnych.Charaktery-
stycznydlaichpodejściajestjednakbrakkoniecznościwystąpieniaprzemocy
podczasprzewrotu,copozwalaodróżnićgoodwojnydomowej
15.
Współcześnierozumianepojęciezamachustanuużywanejestdookreślenia
sytuacjisprzecznejzprawem,wktórejokreślonagrupałamieistniejącyporzą-
dekkonstytucyjnywceluzdobyciawładzy,zatemjesttodziałaniejednoznacz-
–––
–––
–––
–––
–––
11M.Bankowicz,Zamachstanu.Studium…,s.22–23,por.E.Luttwak,dz.cyt.,s.32.
12C.Barbé,Colpodistato,[w:]P.Farnetti(acuradi),Politicaesocietà,vol.I,Firenze
1979,[cyt.za:]M.Bankowicz,Zamachstanu.Studium…,s.25.
13E.Luttwak,dz.cyt.,s.39–40.
14M.Bankowicz,Zamachstanu.Studium…,s.40–41.
15J.M.Powell,C.L.Thyne,Globalinstancesofcoupsfrom1950to2010:Anewdataset,
nJournalofPeaceResearch”2011,nr48(2),s.249–252.
13
