Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII
POLSCYZESŁAŃCYWPOŁUDNIOWYM
KZACHSTANIE(DO1944R.)
2.1.ZPółnocynaPołudnie
AtakRzeszyNiemieckiejnaZSRR22czerwca1941r.rozpoczął
nowyrozdziałhistoriiIIwojnyświatowej.Zwiastowałtakżezmianę
sytuacjipolskichzesłańców.Zawarty30lipca1941r.układSikorski
-Majskiwznawiałpolsko-radzieckiestosunkidyplomatyczne,przerwa-
newwynikunapaściZSRRnaPolskęwewrześniu1939r.Wykonując
jegopostanowienia12sierpnia1941r.PrezydiumRadyNajwyższej
ZSRRwydałodekreto„amnestii”dlaobywatelipolskich.Ogłoszenie
tejdecyzjiwskupiskachpolskichzesłańcówzainicjowałożywiołowe
ichprzemieszczenia-przeważnienapołudnieZwiązkuRadzieckiego,
dorepublikśrodkowejAzji.Deportowanispodziewalisiętamlżejszych
warunkówbytowychicieplejszegoklimatu.Liczylitakżenapomocze
stronydelegaturimężówzaufaniaAmbasadyPolski(wpaździerniku
1941r.przeniesionejzMoskwydoKujbyszewa)oraznazaciągdoArmii
Polskiejgen.WładysławaAndersa.NiektórzypolscyŻydzidodatkowo
mielinadziejęnapojawieniesięmożliwościprzedostaniasięstamtąddo
bliskiejjużPalestyny1.
WielunaszychrodakówdotarłowowymczasiedoKazachstanu.
Cizesłańcy,którzyostatecznieznaleźlisięwobwodziepołudniowoka-
zachstańskim,częstotrafialitampozawróceniuprzezwładzeradzieckie
zsąsiadującegoznimUzbekistanu(ijegostolicy-Taszkentu).Tenfrag-
mentpodróżytakopisałaH.Naliwko:„Pokilkudniachpostojupociąg
ruszyłipojechaliśmywkierunkupołudniowym.Mimożeminęłojużpół
1OwyjazdachżydowskichdeportowanychnapołudnieZSRRzob.w:
M.Nesselrodt,Międzyegzotykąizażyłością.PolscyŻydziwobecmieszkańcówso-
wieckiejAzjiŚrodkowejwlatach1941-1946,[w:]SyberiadaŻydówPolskich.Losy
uchodźcówzZagłady,red.L.Zessin-JurekiK.Friedla,Warszawa2020,s.385-387
(wersjaelektroniczna).
