Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
LosyludnościpolskiejwgłębiZSRRpozakończeniuewakuacjiArmii
Polskiejgen.WładysławaAndersatobardzoobszernytematbadawczy,któ-
rydoczekałsięjużlicznejliteratury.Różnorodnośćproblematykiobejmu-
jetukolejneetapyizagadnieniazwiązanezegzystencjąnaszychrodaków,
którzyniezdołaliwydostaćsięzeZwiązkuRadzieckiegow1942r.Kry-
zyswrelacjachpomiędzypolskimrządemnauchodźstwieawładzamina
Kremlu,zakończonyzerwaniemprzezStalinastosunkówdyplomatycznych
zRzeczpospolitąwiosną1943r.,byłboleśnieodczuwanywskupiskachde-
portowanych-ofiarwywózekzlat1940-1941.Stanwszechobecnego
wśródzesłańcówgłodu,poniewierkiibiedyzostałspotęgowanyrepresjami
iszykanamizestronyradzieckichwładz,atakżeuczuciemosamotnienia
ibrakunadzieinaodmianęlosuorazchoćbysymbolicznąpomocmate-
rialną.TędramatycznąsytuacjęmiałodmienićZwiązekPatriotówPolskich
(ZPP),któryukonstytuowałsiępodczaszjazduzałożycielskiegowczerw-
cu1943r.Organizacja,naczelektórejstanęłaWandaWasilewska,zosta-
łautworzonazinicjatywyipodpatronatemStalina.Wdeklaracjiideowej
ZPP
,opublikowanejnałamachjegoorganuprasowego„WolnejPolski”
,
czytamyże:„ZwiązekPatriotówPolskichpowstałwceluzjednoczenia
naczaswojnyPolaków,zamieszkałychnaziemiachradzieckich,bezróżni-
cypoglądówpolitycznych,społecznychireligijnych,wjednympatriotycz-
nymoboziewalkizhitleryzmem”1.Podtymihasłamikryłysięzałożenia
ścisłegosojuszupolityczno-wojskowegozeZwiązkiemRadzieckimwwoj-
niezNiemcami.PolskąstronąmiałbyćwłaśnieZPP-ośrodekpolityczno-
-ideowy,skupiającyśrodowiskadziałaczygotowychdopodjęciawspółpra-
cyzKremlem.Wartozauważyć,żeprzedmoskiewskimzjazdem,wmaju
1943r.,rozpoczęłosięorganizowaniekolejnejpolskiejformacjiwojskowej
wZSRR-1.DywizjiPiechotyim.T
.Kościuszki,którejdowódcązostał
ppłkZygmuntBerling.WswoichzałożeniachprogramowychZPPmiał
także„zaspokajaćmaterialne,kulturalneiinnepotrzebyPoloniiwZSRR”2.
1DeklaracjaideowaZwiązkuPatriotówPolskichwZSRR,„WolnaPolska”
,
16VI1943,nr15,s.1.
2Tamże.
