Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
krzywdzicielemapokrzywdzonympolegabowiemnapewnymtrwałym
wewnętrznymsamookreśleniutychosóbjakokrzywdzicielaorazjego
ofiary.Zniesienietegosamookreślenianiewydajesięmożliwewyłącznie
naskutekjednostronnychczynnościpokrzywdzonego(jednostronnego
postanowienia)-takiefektdatylkozadośćuczynieniewyrządzonej
krzywdzieprzezsprawcękrzywdy8.
Podnoszono,żecoprawdapieniądzniejestścisłymmiernikiem
ludzkichprzeżyć,nieoznaczatojednak,żeniejestnimwogóle.Wręcz
przeciwnie,wywodzono,żepieniądzjestnajdoskonalszymobecnie
istniejącymmiernikiemprzeżyćpsychicznych.Pieniądz,będącbowiem
miernikiemwartości,jestsymbolemdóbrorazusług,któremożnanabyć
wceluzaspokojenialudzkichpotrzeb.Natomiastdobralubusługi,
któremożnanabyćzapieniądze,przekładająsięnapotrzebyludzkie,
dającesiętłumaczyćnaludzkiezjawiska-przeżyciapsychiczne.Za
pieniądzemożnawięckupićwygodę,przyjemność,aczasemnawet
zdrowie.Oznaczato,żewpewnymzakresiemożnanabywaćzjawiska
psychiczneocharakterzepozytywnym,będąceekwiwalentemzjawisk
ocharakterzenegatywnym,awięcwszelkiegorodzajukrzywdoraz
cierpień9.Bezspornejest,żeżadnepieniądzeniesąwstanieusunąć
negatywnychprzeżyćposzkodowanego,polegającychnaodczuwaniu
bólufizycznegoorazpsychicznegozwiązanegozuszkodzeniemciała
lubwywołaniemrozstrojunazdrowiu.Jednakpieniądzemogąumożli-
wićposzkodowanemunabyciedóbrlubusług,któredostarcząmual-
ternatywnychpozytywnychprzeżyćpsychicznych,atepozwoląmu
wpewnymzakresiezapomniećobóluorazcierpieniach(negatywnych
przeżyciachpsychicznych)10.Pieniądzniejestrównoważnikiemcierpień
8R.Piłat,Krzywdaizadośćuczynienie,Warszawa2003,s.109.
9A.Kędzierska,Polemika,PiP1955,z.2,s.269.
10Trudnościwustaleniurozmiarówszkodywystępujątakżeniejednokrotnie
wprzypadkuuszczerbkówmajątkowych.Wprzypadkuszkodymajątkowejprzyznawana
sumapieniężnarównieżniestanowidokładnegoekwiwalentudoznanejszkody(mam
tutajnamyśliwzględynaturyfaktycznej,anieprawnej-wniektórychprzypadkach
prawomożenienakładaćnasprawcęobowiązkupokryciaponiesionejprzezposzkodo-
wanegoszkodywpełnejwysokości).Sumapieniężnamożebyćdokładnymekwiwalentem
doznanejszkodyjedyniewówczas,gdyszkodamacharakterczystopieniężny(ktośna
skutekczynuniedozwolonegoalboniewykonanialubnienależytegowykonaniaumowy
nieuzyskałściśleokreślonejsumypieniężnej).Wprzypadkuuszkodzeniarzeczypojawia
sięwieleproblemów,takichjaknp.możliwościzastąpieniajednegoprzedmiotudrugim,
naprawyuszkodzenia,pretiumsingulare,zmniejszeniasięwartościhandlowejnaprawio-
negoprzedmiotu(merkantilerMinderwert).Wszystkotoprowadziniejednokrotniedo
21
