Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
zna,płaconepokrzywdzonemu.Środkitestanowiływyrazrepresji
wstosunkudosprawcy,awięckaręcywilną,opartąnaelemenciewiny
tegosprawcy3.Zkoleikonstrukcjakarycywilnej,leżącaupodstawza-
dośćuczynieniapieniężnegozakrzywdę,miałabyćmałoprzekonująca,
ponieważwprzypadkustanówfaktycznych,którychzaistnieniepowo-
dujepowstanieodpowiedzialnościcywilnejzakrzywdęmoralną,po-
wstawaćmiałatakżeodpowiedzialnośćkarna,cowdalszejkolejności
miałostawiaćpodznakiemzapytaniadodatkowestosowaniewtych
przypadkachrepresjikarnej4.Wywodzono,żespołeczno-moralna
wartośćpieniężnegoszacowaniairekompensowanialudzkiegocierpie-
niamusiwywoływaćpoważnezastrzeżenianaturyetycznej,apraktyki
takienależyuznaćzasprzecznezzasadamiwspółżyciaspołecznego5.
Tymbardziejżetrudnościwustaleniuwysokościponiesionejprzez
poszkodowanegoszkodyniemajątkowejzwiązaneznaturątychtrudno
uchwytnychuszczerbkówmusząprowadzićdoznacznejarbitralności,
atymsamym-brakupewnościobrotu.
Zkoleizwolennicypieniężnejkompensacjiszkódniemajątkowych
wskazywali,żeczynniedozwolony,aletakżeniewykonanielubniena-
leżytewykonaniezobowiązaniamogąnietylkogodzićwsferęinteresów
majątkowych,aletakżewrównejmierze,niezależnieodszkodymająt-
kowej,obrażaćpodstawoweinteresyorazprawaniemajątkowe,osobiste,
wywołującuposzkodowanegointensywnecierpieniamoralne6.Szkoda
wyrządzonauczuciom,przeżyciompsychicznymmożeipowinnabyć
naprawionatak,jaksięnaprawiaszkodęwyrządzonąmieniu,anawet
wwyższymstopniu,ponieważludzkieuczuciamajądlawiększościosób
szczególniewysokąwartość7.Naskutekwyrządzeniakrzywdymiędzy
sprawcąkrzywdyapokrzywdzonympowstajepewnawięź.Usunąć
orazunieważnićautorstwosprawcykrzywdymożetylkoczynnanapra-
wakrzywdy.Dopókitonienastąpi,każdepojawieniesięsprawcy
krzywdy,anawetsamopomyślenieonim,potrafiodtworzyćwofierze
kondycjęosobyskrzywdzonej.Relacjawyrządzeniakrzywdymiędzy
3M.Wawiłowa,Zadośćuczynieniezakrzywdęmoralnąwprawiepolskim,PiP1954,
z.6,s.1017.
4Ibidem,s.1018.
5Ibidem,s.1026.
6J.J.Litauer,Ozadośćuczynieniuzakrzywdymoralnezestanowiskaprawapolskiego,
ThemisPolska1913,nr1,s.74.
7J.Namitkiewicz,Kodekszobowiązań.Komentarzdlapraktyki,t.1,Częśćogólna
art.1–293,Łódź1949,s.281.
20