Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jaksięmówiipiszewszkole?…
Wwynikuupowszechnieniasiępolszczyznyogólnejnastępujezjawi-
skostopniowegozanikaniadialektówterytorialnych.Dlategocorazrza-
dziejitylkowniektórychregionach,mianowiciewtych,którychmiesz-
kańcyświadomieiwsposóbzamierzonypielęgnująjęzyklokalny,zdarza
się,żeuczniowie,zwłaszczacidopierorozpoczynającyszkołę,mająnie-
kiedytrudnościzprzełączaniemkodów.Ważne,abynauczycielnieinter-
pretowałtegorodzajunwpadek”jakobłędów,którymnależywypowie-
dziećwojnę.Potępienieizakaztoniedobreśrodkiwychowawcze.Dziecko
możenaniezareagowaćnegatywnie:frustracją,rozżaleniem,buntem.
Wefekcieprzestaniesięwypowiadaćzobawyprzedkompromitacją,znie-
chęcisiędoinstytucji,któraoceniakrytyczniebliskiemu,botypowedla
członkówrodziny,sąsiadów,rówieśnikówzachowaniajęzykowe,popad-
niewkompleksniższości.Mądrynauczyciel,niezapomniawszyoobo-
wiązkurozwijaniawswychwychowankachumiejętnościposługiwaniasię
pięknąistarannąpolszczyznąogólnąiwyrobienianawykusięganiapo
niąwewszystkichsytuacjachoficjalnych,doktórychnależym.in.lekcja,
będziesięstarałwytworzyćwnosicielachgwaryniepoczuciengorszości”
,
leczraczejnlepszości”
.Potrafipołączyćkoniecznekorygowaniezprze-
konaniemich,żebędąniebawemdysponowaćbogatszymrepertuarem
środkówjęzykowychniżichkoledzyznającyjedyniepolszczyznęogólną.
Opanowawszyjużwdzieciństwiejeden,ndomowy”język,wszkoleprzy-
swojąsobiendrugi”
.Obydwapowinnyimwprzyszłościdobrzesłużyć.
Muszątylkoumiećrozróżniaćpomiędzysytuacjamikomunikacyjnymi
zjednejstronywymagającymistosowaniawyłącznieiobowiązkowood-
mianyogólnej,azdrugiej-usprawiedliwiające,anawetuzasadniające
korzystaniezwariantulokalnego.
Sygnalizowanemuprocesowiujednolicaniasięjęzykaszkołaniezdoła
wpełnizapobiec.Alewinnastaraćsięocalićzapośredniczonywgwarach
iwnichprzechowanydorobekkulturyumysłowejimaterialnejichdaw-
niejszychużytkowników.Jesttozadanie,któregorealizacjęnależywłą-
czyćwproceskształtowaniatzw.świadomościjęzykowejuczniów,oco
upominasięnowaPodstawaprogramowa.Wymagatopodejściazarówno
synchronicznego,jakidiachronicznego.Wpisujesięonoponadtowspeł-
nianiepostulatuintegrowaniakształceniajęzykowegozkształceniemlite-
rackim(np.wzwiązkuzopisemianaliząoperatorówstylizacjigwarowej
iarchaizacjijakośrodkówartystycznegowyrazu).
19