Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstronęHadziacza
45
PoważniepotraktowanowMoskwiesprawęogłoszenianowejrady
generalnej.Specjalnymwysłannikiemcarskimmającymjązwołać,został
mianowanyokolniczyiwojewodarżewski,BohdanMatwiejewiczChitro-
wo.Warunkiempoparciadlahetmanabyłowyrażenieprzezniegozgody
nawprowadzeniedomiastukraińskichwojewodówizałógmoskiewskich,
zbieraniepodatków(podymneiarendy)dowojskowegoskarbu,zktórego
opłacanebyłobywojskozaporoskie(aletylkowczasiepełnieniasłużby
wojskowej)i...przebywającenaUkrainiecarskiewojska,wycofaniezałóg
kozackichzziembiałoruskichisporządzeniesześćdziesięciotysięcznego
rejestrukozackiego
58
.
Hetmanzdawałsobiesprawęzniebezpieczeństwa,izjednejstrony
starałsięzablokowaćZaporoże,niedopuszczającdokontaktówzMo-
skwą,azdrugiej-zamierzałpozyskaćpoparciedworucarskiego.Znaj-
dowałsięjednaknastraconejpozycji.NawiększąprzychylnośćKremala
moglibardziejliczyćbuntownicy.Hetmanpróbowałwięcm.in.zneutra-
lizowaćpoczynaniaposelstwasiczowego,wysyłającdoMoskwynapo-
czątkugrudnia1657rokusetnikabasańskiegoNiczipiraOmeljanowicza
wrazztatarskimjeńcemzłapanympodHumaniem.Jenieczeznał,żeSicz
wystąpiładochanazpropozycjąwspólnegouderzenianahetmana.Nie
przedstawionojednakżadnychdowodów,cotymsamympodważyłoze-
znaniaTatara.Posłańcypytaniosytuacjęwewnętrznąstwierdzili,żeflza
łaskąBożąwwojskuniezgodyniema,posłusznisąhetmanowi,iwśród
siczowychKozakówniemażadnegoniezadowoleniananiego:ciktórzy
zbuntowalisię,ukorzylisięiżyjąwzgodzien
59
.Irzeczywiściewtym
czasie,naprzełomielistopadaigrudnia1657roku,naSiczydoszłodo
przewrotuspowodowanegoblokadą,jakązorganizowałI.Wyhowskisi-
łamipułkówniżyńskiego,przyłuckiegoorazzaciężnychoddziałów.Spo-
wodowałaonapogorszeniesięsytuacjiZaporoża,odciętegooddostaw
żywnościibroni.StarszyznazrzuciłaJ.Barabaszazurzęduatamana,ana
jegomiejscewybrałastronnikahetmańskiego,PaszkęSawicza,byłego
sędziegowojskowego
60
.Prawdopodobniebyłtomanewrmającynacelu
uzyskanieczasuorazswobody,bylepiejprzygotowaćsiędowalkizhet-
manem(oczekiwanopowrotuposelstwazMoskwyiniechcianoeskala-
cjikonfliktuzCzehryniem,dopókiniebędzieznanestanowiskocara).
pułku,postanowiłprzyłączyćsiędoopozycji.T.Akovleva,Get!manyina,s.248;D.Koro-
nec),PovstannćMartinaPuśkarć,w:NaukovyjzbirnikprisvćèenyjM.Gruśevs!komu,L&viv
1904,s.257-287;W.Majewski,Puszkar(Puszkarenko)Martyn(zm.1658),flPolskiSłow-
nikBiograficznyn(dalejPSB),t.XXIX,s.455-457.
58
AktyJZR,t.IV
,nr58,s.94-96;M.Gruśevs)kij,op.cit.,s.120-123.
59
M.Gruśevs)kij,op.cit.,s.124-125.
60
V.A.Smolij,V.S.Stepankov,Ukraïns!kanacional!narevolûcićXVIIst.,s.222.
