Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstronęHadziacza
41
DoCzehryniazgramotąwyruszyłstriapczyDymitrIwanowiczRogozin
49
.
Namiejsceprzybył27listopadaizastałnaUkrainiedużezmiany.Dowie-
działsięm.in.,żeWyhowskiegopopierajedyniestarszyznaibogaciKoza-
cy.CzerńnatomiastgonielubiipostanowiłapoprzećmłodegoChmielnic-
kiego,gdytylkotendojdziedopełnoletności
50
.
PozaproblemamizwiązanymizpolitykązagranicznąIwanWyhow-
skiodziedziczyłrównieżnarastającykonfliktspołeczno-politycznywe-
wnątrzKozaczyzny.Naczeledrabinyspołecznejznajdowałasięstarszy-
znakozacka.Toonawpływałanakształtpolitykizagranicznej,poprzez
przesunięcieprocesudecyzyjnegozradygeneralnejnaradęstarszyzny.Z
czasemstarszyznazajęłamiejsceszlachtypolskiej,przejmującjejmajątki
itworzącelitękozacką.Walkispowodowały,żewjejłoniedoszłodopo-
ważnychzmian.Zabitychlubzmarłychpułkownikówzastępowalinowi
ludzie,niezwiązanizwarstwamichłopówskozaczonychtradycjąwalkczy
pochodzeniem.Tanowaelita,wktórejskładzieznalazłasięsporagrupa
szlachtyukraińskiej,widziałapotrzebęwzmocnieniawładzyhetmańskiej
istabilizacjiżyciaspołecznego.
ZwycięstwaB.Chmielnickiegościągnęływszeregikozackiemasy
chłopówimieszczan,pragnącychstaćsięKozakamiicieszyćsiętakimi
jakoniprawami.Niechętniewidzieliteżwszelkiepróbysporządzeniare-
jestru,gdyżoznaczałotodlapewnejgrupyskozaczonychchłopów,coraz
bardziejubożejącychzpowodudziałańwojennych,klęskżywiołowych
isamowolistarszyzny,utratęprawkozackich.Częśćzuczestnikówwalk,
poichzakończeniu,powróciładoswychdawnychzajęć.Niektórzyjednak
niemielidokądlubteżniechcieliwracać,widzącwrzemioślewojennym
jedyneŹródłodochodów.Wobeczaprzestaniadziałańzbrojnychpo1655
rokutaczęśćKozakówmusiałaszukaćzajęciagdzieindziej.Większość
znichuciekłanaZaporoże.
Wokresiepokoju,jakinastałpo1655roku,pojawiłasiękoniecz-
nośćustabilizowaniażyciawewnętrznegoiwzmocnieniawładzy.Star-
szyznadążyładopowrotudawnegoustrojufeudalnego.Masaskozaczo-
nychchłopówibiedniejszychKozaków,zagrożonautratąprzywilejów
zdobytychnapoczątkupowstania,stałasięzjednejstronyprzeszkodąna
drodzedobudowyniezależnegopaństwa,azdrugiej-grupą,którągoto-
webyływykorzystywaćróżneugrupowaniastarszyznywalcząceowła-
dzę.WielkaliczbaspauperyzowanychchłopówiKozakówstwarzała
49
CardoI.Wyhowskiego,Moskwa28paŹdziernika1657r.,AktyJZR,t.IV,nr30,
s.39-41;cardowojskazaporoskiego,Moskwa9listopada1657r.,ibidem,t.VII,nr68,
s.190-191;S.Solov)ev,IstorićRossiizdrevnejśihvremen,kn.ViVI,Moskva1961,s.17;
M.Gruśevs)kij,op.cit.,s.77-88;V
.Gorobec),Vigovs!kijiMoskva,s.174-175.
50
M.Gruśevs)kij,op.cit.,s.85-88.
