Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
OdugodyhadziackiejdoCudnowa
poważnezagrożeniedlahetmańskiejadministracji.flBuntownicynczęsto
odmawialipodporządkowaniasięstarszyŹnieizbylepowodugotowibyli
dowystąpieniaprzeciwkoniej,niegodzącsięnaprzywracaniestosun-
kówpanującychnaUkrainiezaczasówRzeczypospolitej.Natonałożyła
sięsprawautratyznaczeniaprzezSicz,jakimcieszyłasięprzedpowsta-
niemChmielnickiego.W1656rokupojawiłysięwieściobuncieGriszki
Niebljadina,awiosnąnastępnegoroku-ogroŹbienapaduswawolnych
KozakówzZaporożanaCzehryń.Hetmanowipostawionotesamezarzu-
ty,którepóŹniejzostaływysuniętewobecWyhowskiego.Wczasiewy-
prawymłodegoChmielnickiegonapomocksięciusiedmiogrodzkiemu
doszłowszeregachkozackichdobuntu.Trzebabyłoprzerwaćdziałania
izawrócićwgłąbUkrainy.
Pierwszeobjawykryzysuspołecznegopojawiłysięjużwczasach
BohdanaChmielnickiego,którycelowoodwlekałrozwiązywanieproble-
mówspołecznych.Uważałonbowiem,żemogłobytospowodowaćod-
wróceniesięodniegoczęściKozakóworazchłopów.Sytuacjauległaza-
ostrzeniunasamympoczątkurządówIwanaWyhowskiego.Okres
flbezkrólewianprzyniósłzesobąprzewrótpałacowy,polegającynaobale-
niuprawowitegonastępcyzmarłegohetmana,cozkoleistałosięsygnałem
dlabardziejambitnychosób,bypójśćwśladywpływowegopisarzagene-
ralnego.Pozatym,wyniesionydowładzyWyhowskinieposiadałautory-
tetuChmielnickiegoibyłpostrzeganyjakoprzedstawicielstarszyzny,anie
Kozaków.Dodatkowozadużynietaktzjegostronyuważanozorganizo-
waniewyborównienaradziegeneralnej,lecznaradziestarszyzny.Todało
jegoprzeciwnikomargumentnarzecznielegalnościwyborów
51
.Poradzie
korsuńskiejniepokojezaczęłysięnaSiczy,pragnącejodzyskaćswąutra-
conąnarzeczUkrainypozycję.Opróczpowodówpolitycznychpojawiły
sięrównieżiwzględyspołeczne.Zaporożcychcieliflbićirabowaćzato,
żehetman,pisarz,pułkownicyicałastarszyznazewszystkichgrodów,przy-
właszczasobiezbieranewewsiachpodatkiibogacisiętymsamym,aim
Kozakomniczegoniedajen
52
.
Pierwszerozruchy,jakiewybuchłynaSiczy,miałypodłożespołecz-
ne.NaczelebuntustanąłniejakiJakuszKliszenok.Inicjatoramibyli,we-
długsłówatamanakoszowegoJakowaFedorowiczaBarabasza,biedni
Kozacy,nieposiadającyaniodzieży,anibroni,przeważnieuciekinierzy
51
V
.Gorobec),Vigovs!kijiMoskva,s.175-176;V.S.Stepankov,IvanVigovs!kij,w:
IstoriaUkraïnivosobah.Kozaèèina,red.V.Gorobec),Kiïv2000,s.61.
52
Cyt.zaV.Gorobec),Gadćc!kaugoda,s.102;T.Akovleva,BogdanHmel!nic!kij
irćdovekozactvo,UIż,nr4,1998,s.63-65;eadem,Get!manyina,s.60-90;V
.Gazin,
PrièiniRuïniKozac!koïderźavivdrugijpoloviniXVIIst.,flUkraïns)kijistorićnijzbirnikn,
vyp.1,1997,s.47-55;V.S.Stepankov,Get!manstvoIvanaVigovs!kogo,s.88-92.
