Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
OdugodyhadziackiejdoCudnowa
1657roku.Początkoworozmowywposelskimprikazie,urzędziecentral-
nymodpowiedzialnymzapolitykęzagranicznąpaństwaikontaktydyplo-
matyczne,dotyczyłysprawzewnętrznych.Nieporuszanoproblemupra-
womocnościwyborównaurządhetmański.Jednakpoprzybyciu
Zaporożców1grudnia1657roku,ipoudzieleniuimaudiencji,wezwani
naposłuchaniebraciazostalizaskoczenipytaniamioobecnąwKorsuniu
starszyznęiKozaków,oto,czydecyzjabyłazgodnaorazwjakisposób
wybieranopoprzednichhetmanów.Wypytywanoichrównieżosytuację
wewnętrznąikwestiębuntunaSiczy.Miniewskichprzestraszyłytepyta-
nia,szczególniewkontekścieprzyjęciaposłówzaporoskich.Poprosiliwięc
diaków,abycarpozwoliłnazwołaniejeszczejednejrady,tymrazemwobec-
nościspecjalnegoposłacarskiego,którykontrolowałbyprawidłowośćno-
wychwyborów
55
.
Dwórmoskiewskipostanowiłtowykorzystaćirozpocząłkokietowa-
nieZaporożców.DlategoniezważającnakilkakrotneprośbyI.Wyhow-
skiegoskierowanedocara,byniewierzyłbuntownikomiukarałichpo-
słów,KremlwysłałnaSiczgramotę,powściągliwąwtreści,aleświadczącą
ouznaniuZaporożcówprzezMoskwęzapełnoprawnypodmiotwstosun-
kachkozacko-moskiewskich
56
.DalszedziałaniaJ.Barabaszaokazałysię
zgubnedlawewnętrznejstabilnościUkrainy,acarskagramotazkomenta-
rzamiidodatkamizestronyM.StrindżyiI.Dońcastałasięprzyczyną
nowychnapięćwwojskuzaporoskim,którychepicentrumprzesunęłosię
zSiczydoPołtawy
57
.
55
S.Solov)ev,op.cit.,s.19-20;F.R.Gawroński,PoselstwoBieniewskiego,s.37-39;
M.Gruśevs)kij,op.cit.,s.106-120.
56
CardoJ.Barabaszaitowarzystwasiczowego,Moskwa9grudnia1657r.,w:
M.Gruśevskij,op.cit.,s.119;V
.Gorobec),Elita,s.187.
57
M.Gruśevskij,op.cit.,s.126-127;V
.Gorobec),Vigovs!kijiMoskva,s.177-178.
WgrudniudobuntownikówprzyłączyłsiępułkownikpołtawskiMartynPuszkar.Przy-
czyntejdecyzjinależyszukaćwsposobiewyniesieniadowładzyI.Wyhowskiego.To
stworzyłoprecedens,otwierającyprzedambitnymiczłonkamistarszyznydrogędopójścia
wśladypisarzageneralnegoiubieganiasięobuławę.Nałożyłosięnatopostępowanie
namiestnikahadziackiegozramieniahetmana,TymoszaProkopowicza,którystarałsię
zaprowadzićporządkiwśródludnościchłopskiej.Wgrudniu1657rokunaPołtawszczyŹ-
niepojawiłysięuniwersałyJerzegoNiemiryczaskierowanedoflatamanów,wójtów,sotni-
kówiwszystkichpoddanychmoichmiastukrainnych:Kobilak,Kiszenki,Bilikowa,Pere-
wołocznej,SandżarowaNowegon,wktórychzapowiadałpowrótswoichurzędników.
UniwersałytewywołałyoburzeniezarównowśródKozaków,jakipozostałejludności
Połtawszczyzny.WtymczasiedoM.Puszkarazwrócilisięzpropozycjąwspółpracyprzed-
stawicielezbuntowanejSiczy,J.BarabasziM.Strindża.Obaj,szczególnieStrindża,za-
pewniliopomocycarskiej.Pułkownikpołtawskimającypodstawysądzić,żezauniwersa-
łamiJ.NiemiryczaidziałalnościąT.Prokopowiczastoihetman,najwidoczniejstarający
sięprzywrócićdawneporządkiiwładzęszlachtyorazliczącysięzezdaniemswojego
