Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
114
Rozdział3.Swobodaumówaograniczeniawobrocienieruchomościami
Zasadaswobodyumówmawsystemiepolskiegoprawaumocowaniekonstytucyjne,
mimożewżadnejnormiekonstytucyjnejniejestsformułowanaexspressisverbis
jakoprzedmiotochrony.Niewątpliwienormętakąstanowiart.31KonstytucjiRP,
którygwarantujewolnośćkażdejjednostce,orazart.22KonstytucjiRP,gwaran-
tującywolnośćdziałalnościgospodarczej(por.wyrokTKz29.04.2003r.,SK24/02,
OTK-A2003/4,poz.33,iM.Safian[w:]Kodekscywilny…,t.1,red.K.Pietrzykow-
ski,s.1075in.).
Zumieszczeniaprzepisuart.3531k.c.wksiędzetrzeciejjednoznaczniewynika,że
zasadaswobodyumówdotyczywyłączniestosunkówzobowiązaniowych,któremogą
byćkształtowanedrogąumowy.Nieobejmujestosunkówprawnorzeczowych,spad-
kowychirodzinnych.Niemożnajednakwykluczyćdopuszczalnościstosowaniatej
zasadywstosunkachprawnorzeczowychwtakimzakresie,wjakimdotyczytostosun-
kówdwustronniezindywidualizowanych,np.międzywłaścicielemrzeczyimającym
ograniczonepraworzeczowe(por.P.Machnikowski,Swobodaumówł,s.166in.;
M.Safian[w:]Kodekscywilny…,t.1,red.K.Pietrzykowski,s.1075;Z.Radwański,
A.Olejniczak,Zobowiązania-częśćogólna,Warszawa2005,s.127).Jaksłusznieza-
uważaP.Machnikowski,Kodekscywilny.Komentarz,Warszawa2016,s.610in.,ża-
denporządekprawnynigdynierealizujewcałejpełnizasadyswobodyumów.Zawsze
wprowadzapewnejejograniczenia.Równieżwpolskimprawieswobodaumównie
macharakteruabsolutnegoijakwkażdymsystemieprawnymdoznajeograniczeń
zarównowzakresietreści,jakiceluumowy.Ograniczeniatestanowiąwymienione
wart.3531k.c.trzykryteriawyznaczającezakreskompetencjistron:przepisyprawne,
zasadywspółżyciaspołecznegoiwłaściwość(natura)stosunkunazywanesąpowszech-
niegranicamiswobodyumów.Oceniając,czyregulacjasytuacjiprawnejdokonanej
przezstronywumowiemieścisięwtychgranicach,należybadaćnietylkotreść,lecz
takżecelzobowiązania.Przezcelzobowiązanianależyrozumiećstanrzeczy,który
powinienzostaćosiągniętywnastępstwiewykonaniazobowiązania(por.R.Trza-
skowski,Graniceswobodył,s.185;P.Machnikowski,Swobodaumówł,s.177in.).
Graniceswobodyumówokreślonewart.3531k.c.odnosząsięnietylkodotreści
umowy,lecztakże-nacowskazujeorzecznictwoSąduNajwyższego-docelu
stosunkuprawnegokształtowanegoprzezstrony(wyrokSNz26.03.2002r.,
IIICKN801/00,OSNC2003/3,poz.47,orazuzasadnienieuchwałySNz28.04.1995r.,
IIICZP166/94,OSNC1995/10,poz.135).
Zwymienionychograniczeńpodstawoweznaczenienależyprzypisaćzgodnościtreści
icelustosunkuzprzepisamiustawy.Wrozumieniuart.3531k.c.ustawąsąprzepisy
ocharakterzebezwzględnieobowiązującym(iuriscogentis)orazsemiimperatywne.
Oznaczatokoniecznośćzbadania,czystronyumowynienaruszająnormprawnych
tworzącychobowiązującywPolsceporządekprawny,azawartychwkonstytucji,
ustawach,ratyfikowanychumowachmiędzynarodowych,rozporządzeniachiaktach
prawamiejscowego.KryteriumocenyobejmujerównieżnormyprawaUniiEuropej-
HelenaCiepła
