Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OBRAZTEORETYZUJĄCY,OBRAZTEORETYZOWANYIHISTORIASZTUKI
17
badawczychhistoriisztuki,którepodzielająjejzasadniczewady.Dotyczyłobyto
więcopracowańmającychnaceludokładnąanalizęiinterpretacjęposzczególnych
dziełwizualnych,uznanychzanośnikipewnychznaczeńzwiązanychzczasem
iwarunkamiichpowstania,aprzeztozaświadectwatreścipsychicznychobecnych
wumyśleautorapodwpływemhistorycznychokoliczności.Założeniembyłabyprzy
tymmożliwośćrozpoznawczejidentyfikacjitychznaczeńzapomocąaparatury
pojęciowejiteoretycznejzaczerpniętejztekstów,którewydająsięnpasować”do
odczytaniadzieł,awykorzystywanejwroliinterpretacyjnegoklucza.Wrezultacie
takbudowanejinterpretacjianalizaskupiałabysięnatychcechachwizualnychob-
razu,któremożnauznaćzaznaczącenazasadzieodzwierciedleniaznaczeńznanych
zinnychpisanychźródeł,acałyobrazmiałbyilustrowaćprzypisywanemuwten
sposóbtreści,byćichdokumentemczywizualnymobjawem.
Jeśliprzyjąćtakiepodsumowanieikonologicznegomodeluinterpretacji,
tohistoriasztuki,generalnierzeczbiorąc,wprawdzieodeszłajużdośćdalekood
tejjegonkanonicznej”wersji,którąpodyktowałPanofsky,alewciążnieporzuciła
praktykiodczytywaniadziełpoprzezkojarzoneznimitekstyisystemyideowe,aby
zaichpośrednictweminterpretowaćpraceartystówjakoświadectwatreścipsy-
chicznychleżącychugenezyizwiązanychzhistorycznymkontekstempowstania
tychprac.Przykrawaniewizualnegowymiaruobrazówdotegorodzajuzałożonych
ramteoretycznychwciążdajesięzauważyć.Natlepozostałościikonologiiipokrew-
nychjejnawykówinterpretacyjnychodostatnichdekadXXwiekuwidaćjednak
przesunięciedyskursudyscyplinywstronęanalizprzyjmującychformęnmikro-
narracyjnych”studiównadposzczególnymidziełamisztukiistanowiącychpróbę
sprostaniaichwizualnemuidiomowi.Zwrothistoriisztukiwstronęmodeluclose
readingodnotowałazresztątakżeMiekeBal,dostrzegającgowpraktyceanalitycznej
SvetlanyAlpers.Jaknapisała,nAlpersijadzielimyżywezainteresowanieobrazami
jakotakimi,czylizainteresowanieclosereadingjakoformąskupieniauwagi.Takie
zainteresowanieobrazaminiejestbynajmniejoczywisteanipowszechnewhistorii
sztuki.Wręczprzeciwnie,wielepublikacjiztejdziedzinywykazujewyraźnybrak
zainteresowaniaobrazamijakotakimi”
23
.Obiebadaczki-uzupełniakilkastron
dalejBal-łączytakżeniechęćdonpodporządkowywaniaobrazudyskursowinajego
temat,któregotodyskursuobrazmożebyćwnajlepszymrazieilustracją”24.Czego
więcbrakuje,bypogodzićtakzbliżonądopostawybadawczejBalwersjęhistorii
sztukizkoncepcjąobrazuteoretycznego?ZaprzeszkodęautorkaWędrującychpojęć
uznajepodejmowaneprzezAlperspróbyprzenoszeniajejwnikliwychodczytań
wizualnościdziełnaimmanentnecechysamychtychdziełipośredniegowiązania
ichzesferąintencjitwórców,coprzeczyakcentowanejprzezBalnieoddzielności
obrazudziełaodpodmiotowegoiperformatywnegoaktujegofokalizacjiilektury.
23
M.Bal,Wędrującepojęciał,dz.cyt.,s.296.
24
Tamże,s.301-302.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
