Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OBRAZTEORETYZUJĄCY,OBRAZTEORETYZOWANYIHISTORIASZTUKI
15
nkluczdoproduktywnegoteoretyzowaniapozapodziałemnateorięipraktykę”20.
Iniecodłuższycytat,wprowadzającyaspektetycznytejkoncepcji:
Ktoniezgodziłbysięwpełni,żeszacunekdoprzedmiotuwymagazawieszenia
sąduopierającegosięnaustalonychzgóryzasadach?Wtensposóbdziełosztuki
(iwogólejakikolwiekobraz)możestaćsięprzedmiotemteoretycznym.Przedmiot
takiwydarzasię,kiedyjestobserwowany(coimplikujepodmiotowośćwidza)ikiedy
stawiaopór(coimplikujeintencjonalnośćdzieła)normalizacjidozgóryzałożonej
teorii.Paradoksalniezatemszacunekdlaobrazujakoniezmiennegoprzedmiotu
wymagauznaniajegotransformacji:wymaga,żebyśmyzobaczyligoinaczej21.
Alboprzyjmujesięobrazzaprzedmiotteoretyczny,toznaczyteoretyzujący,
przełamującyswojąwizualnościązewnętrznewobecniegosystemypojęćiurucha-
miającypracętranslacyjną,albodopuszczasięjegouprzedmiatawiającesteoretyzo-
waniewramachwziętychskądinądiprojektowanychdlańkategoriipojęciowych
idyskursywnych.WzakreślonejprzezBalostrejpolaryzacjinastawieńhistoriisztuki
iprogramowoopozycyjnejanalizykulturowejpostronietejpierwszejmamywięc
błędnynteoriocentryzm”polegającynaprzedmiotowymtraktowaniuobrazunie
jakoobiektuanalizyskupionejnajegonieuchwytnychpojęciowowłaściwościach
wizualnych,lecztylkojakoświadectwazaprzęganegodoroliilustrowaniawywo-
dówteoretycznych,podrugiejzaśpożądanynwzrokocentryzm”badaństojących
podznakiemideinobrazuteoretycznego”ieksponującychwprocesieclosereading
zdolnośćprzedmiotówwizualnychdotransformacyjnegooddziaływanianasferę
pojęćiteorii.
Surowakrytykabadaczkipodadresemhistoriisztukijakodyscyplinywiedzy
niejakoślepejnaswójprzedmiotniejestodosobniona,boświetniewspółbrzmiztą,
którąrozwinąłGeorgesDidi-Huberman,uznajączafundamentalnybłądtejżenauki
sprowadzanieobrazówdonazywalnychodpowiednimipojęciamimotywów,wsku-
tekczegotakokreślonawidzialność,równoznacznazpodporządkowanąsłowom
czytelnościądziełsztuki,przesłaniawłaściwąiminiesprowadzalnądoporządku
pojęćwizualność22.
Powstajepytanie,nailetakrytykauprzedmiatawiającegotraktowaniaobra-
zówprzezdyskurshistoriisztukijesttrafna.Czyżbyprowadziłaonadowniosku,że
każdawypowiedźoobrazie,któraniewychodziodjegoanalizyoglądowej,niepodej-
mujewyłączniekwestiiprzekładudoznańwzrokowychnajęzykpojęćiniewzbrania
sięprzedwplataniempoczynionychspostrzeżeńwszerszywywódteoretycznyczy
historycznyprowadzonypodkątemjakiejśzałożonejtezy,podbudowanyuprzednią
wiedząiznajomościąliteraturyprzedmiotu,oznaczawistocieuprzedmiotowienie
20
21
Tamże,s.214.
Tamże,s.305.
22
Zob.G.Didi-Huberman,Przedobrazem.Pytanieocelehistoriisztuki,przeł.B.Brzezicka,Gdańsk2011.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
