Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięznaleźćkonstruktywnąreakcjęnaprzestępstwo,takbywłączyćpotrzeby
ofiarydoprocesurozwiązywaniaproblemówwywołanychprzestępstwem
orazuwzględnićchęćsprawcydoprzyjęcianasiebieodpowiedzialnościza
swojepostępowanie”
10
.Autorwskazujedwapodstawowecelesprawiedliwości
naprawczej:dobrowolnośćkary,którąponosisprawcaorazktóraniejestmu
narzuconaprzezsądidlategomożeonaprzybraćformęzadośćuczynienia
zakrzywdę,pracynarzeczlokalnejspołecznościczypoprostuprzeprosin
ofiary;orazuczynieniezofiaryprzestępstwapełnoprawnegopartnerawpo-
stępowaniukarnym11.
Wujęciusprawiedliwościnaprawczejmamydoczynieniazpostrzega-
niemprzestępstwajakokonfliktupomiędzysprawcąaofiarą,którypowinien
byćrozwiązanyprzypewnejjedyniepomocypaństwa(zapewniającegoramy
organizacyjneumożliwiająceułatwienienaprawieniaszkody,atakżerzetelne
iuczciwetraktowaniesprawcy
12
).Tymczasemwtradycyjnym,retrybutywnym
modeluodpowiedzialnościkarnejzaczynzabroniony,topaństwo–wpewien
sposób–zastępujewtymkonflikcieofiaręiniejakonzawłaszcza”sobietęopo-
zycję,uważając,żetoniewofiarę,alewporządekprawnygodziłwpierwszej
kolejnościczynpopełnionyprzezsprawcę13.JakpodkreślatoJ.Consedine:
nWsystemiesprawiedliwościnaprawczejofiaryiprzestępcyodgrywajągłówne
role,apaństwopozostajenadrugimplanie[ś]Przestępstwoniejestuważane
zaatakprzeciwkopaństwu,leczraczejzaczynjednejosobywobecdrugiej
[ś].Celprocesunaprawczegopoleganauzdrowieniurankażdejosobydo-
tkniętejprzestępstwem,łączniezofiarąisprawcą.Poszukiwanesąrozwiąza-
nia,któreskoncentrująsięnanaprawieszkody”
14
.Podstawowymcelemprawa
karnegomabyćzatemrozwiązaniekonfliktupierwotnego,pomiędzysprawcą
aofiarą,inaprawienieofierzeszkodywyrządzonejwwynikutegozdarzenia,
anieukaraniesprawcyprzestępstwaprzezpaństwo.Istotnewtymujęciujest
takżezawarcieporozumieniapomiędzysprawcąaofiarą,jakosymboliczne
zakończeniezaistniałegomiędzynimikonfliktuizałagodzeniejegoskutków
(stądpodstawowymnarzędziemsprawiedliwościnaprawczejjestmediacja
15
).
Niejestzatemprzypadkiem,żeM.Płatekwskazującnapodstawowezasady
10
B.-D.Meier,Sprawiedliwośćnaprawcza-zaryskoncepcji,[w:]B.Czarnecka-Dzialuk,D.Wój-
cik(red.),Mediacja.Nieletniprzestępcyiichofary,Warszawa1999,s.39.
11B.-D.Meier,Sprawiedliwośćnaprawcza…,s.40.
12B.Stańdo-Kawecka,Kompensacjaszkody…,s.197.
13
Odnosisiędotegokoncepcjatzw.ukradzionegokonfliktu(N.Christie,Conflictsas
Property,nTheBritishJournalofCriminology”1977,nr1,s.1–15).Także:R.Giętkowski,Czyna-
prawienieszkodymogłobystaćsięjednązkarwprzyszłympolskimprawiekarnym,nPrzeglądSądowy”
2004,nr9,s.108;A.Muszyńska,Znaczenie„zachowaniasiępokrzywdzonego”…,s.99.
14
J.Consedine,Sprawiedliwośćnaprawcza.Przywrócenieładuspołecznego,Warszawa2004,
s.206–207.
15Szerzejomediacjizpunktuwidzeniazałożeńsprawiedliwościnaprawczej:G.Maroń,
Sprawiedliwośćnaprawcza…,s.119–121.
23
