Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kultura
19
Skalaizakreswystępowaniatychaspektówsąwdanymzja-
wiskuróżnorodne,coniewątpliwiestanowiocharakterzeowych
zjawisk.
Kategoriakulturymożebyćpostrzeganajakopewiensystem,
struktura,bytczywartość.Każdezewspomnianychpojęćpre-
cyzujezakresznaczeniowy,utylitarnyorazemocjonalnykultury.
Jestrównieżkulturaniewątpliwiefaktemspołecznym,perma-
nentnietowarzyszącymczłowiekowi.EmileDurkheimprzypisuje
owemufaktowidwaobszaryznaczeniowe:„faktemspołecznym
jestwszelkisposóbpostępowania,utrwalonylubnie,zdolny
dowywieranianajednostkęzewnętrznegoprzymusu;alboina-
czej:taki,któryjestwdanymspołeczeństwiepowszechny,mający
jednakwłasnąegzystencję,niezależnąodjegojednostkowych
manifestacji”5.
Wróżnorodnychkoncepcjachkultury,byspośródlicznychrepre-
zentantównaukspołecznychwymienićchoćbyBronisławaMalinow-
skiego,FlorianaZnanieckiego,Clyde’aKluckhohna—natrafiamy
zawszenakategoriędziałaniaprzypisanączłowiekowi,warunko-
wanąpotrzebamiindywidualnymilubspołecznymibądźtradycją
kultywowanąwdanejspołeczności,alboteżpewnyminakazami
moralno-prawnymi,mimożezaakceptowanymi,tojednakograni-
czającymiabsolutnąwolność.
OdczytująckulturęwrozumieniuAlfredaKroebera,postrze-
gamyjąjakosposóbmyślenia,odczuwaniaidziałania,któryzwy-
czajowozyskujeakceptacjęspołeczeństwa.Kulturarozumianawten
sposóbma,zdaniemautora,następującewłaściwości:
—Jestprzekazywanaiutrzymujeciągłośćnietylezapośrednic-
twemgenetycznychmechanizmówdziedziczenia,ileraczej
dziękiwzajemnemuoddziaływaniunasiebiecałychorgani-
zmów.
—Niezależnieodswychindywidualnychźródełipośrednictwa
jednostekwjejprzekazywaniuszybkoprzejawiatendencjędo
nabywaniacechponadindywidualnychianonimowych.
—Rozpadasięnaodrębnewzoryalboinaczejprawidłowościformy,
styluiznaczenia.
—Obejmujewartości,któremogąbyćformułowanejawnielub
tylkoodczuwaneprzezspołeczeństwo,będącenosicielem
kultury”6.
5
E.Durkheim:Zasadymetodysocjologicznej.Przeł.J.Szacki.Warszawa,
PWN,2000,s.41.
6E.Włodarczyk:Kultura…,s.953.
