Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RozdziałI:Kultura,sztuka,teatr—powiązaniaizależności
Pojęciekulturajestjednymznajczęściejużywanychpojęć
wnaukachhumanistycznychispołecznych,oznaczającychzarówno
dbałośćotoipielęgnowanietego,cojużzostałowypracowane/osiąg-
nięte,azatemstanowiokreślonąwartość,jakirealizacjępotrzeb
idziałań,któremajądopieroprzynieśćoczekiwanerezultaty.Wlite-
raturzeprzedmiotuzgodniesięuważa,żepojęciekulturawywodzi
sięzjęzykałacińskiego,odsłowaculturaagrioznaczającegozarówno
uprawę,jakiuszlachetnianieroli.„WIw.p.n.e.Cyceronprzeniósł
tenterminnaterenhumanistykidlaokreśleniauprawyiuszlachet-
nieniażyciaduchowego.Kulturajestzatemrozumianawtympier-
wotnymujęciujakorezultatdziałańodniesionychdozjawisknatu-
ralnych,alewpewiensposóbprzeciwstawiającychsięnaturze;jako
ładnarzuconyprzezczłowieka,podporządkowanyustalonymprzez
niegowzoromiwzorcom,aprzytymjakonarzędziezaspokojenia
ludzkichpotrzebisposóbrealizacjiludzkichcelówwdziedzinie
materialnegobytu”3.
Dynamika,niejednorodnośćorazzłożonośćkulturygenerują
licznetrudnościwjejcharakteryzowaniuczydefiniowaniu.Wielość
określeń/definicjiorazteorii,najakienatrafiamywnaukowympiś-
miennictwie,jestświadectwemrozwojutegozjawiska—kultury—
orazpermanentnycheksploracjibadawczych.Wartowszelakozauwa-
żyć,żeteniekiedydośćodmienneteorienierywalizujązsobą,lecz
raczejstanowiąuzupełnienieidookreślenieowegozjawiska/pojęcia.
Kulturapostrzeganajakoprzestrzeń,obszarjestmiejscemistnie-
nia(kreowania)wieluzjawiskkulturowych.MarianFilipiakwska-
zujeczteryzasadniczeaspekty,któredająsięwyodrębnićwkażdym
tegotypuzjawisku:
„—materialny—każdezjawiskokulturowepowstałodziękiist-
nieniuprzedmiotówmaterialnychidziękimaterialnejformie
są»uchwytne«;
—behawioralny—zjawiskakulturysązłączonezzachowaniami
motorycznymi,zewnętrznymi,czyliczynnościamizwiązanymi
ztworzeniemiodbioremdziełkultury,orazzzachowaniami
werbalnymi,czyliwypowiedziami;
—psychologiczny—związanyzwartościowaniem,ocenami,
postawami,motywami,znaczeniaminadawanymiprzezczło-
wiekaprzedmiotomizachowaniom;
—aksjonormatywny—związanyznormamiiwartościami”4.
3E.Włodarczyk:Kultura.W:EncyklopediapedagogicznaXXIwieku.T.2.Red.
T.Pilch.Warszawa,WydawnictwoAkademickie„Żak”
,2004,s.950.
4Ibidem,s.953.
