Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sztuka
25
sztukęoceniali,niemożnajednakzaprzeczyć,żejestonawyrazicie-
leminośnikiemwartości,którymnadajesens19.
Wewspomnianychdyskusjach,trwającychwieki,artyścioraz
reprezentanciróżnychdyscyplinnaukowychcorazczęściejpodej-
mująwspólnedziałaniamającenaceluprzedstawieniepełnejodpo-
wiedzilubprzynajmniejpróbyustalenia,czymjest,coobejmuje
iczemusłużysztuka.Napodstawierozlicznychdialogówmożna
zcałąpewnościąpowiedzieć,że„sztukajestprzywoływaniem
piękna,stwarzaniemwizji,odbiciemwarunkówżycia,jestwyrazem
formyimaterii,jeststanempsychicznym,częstonawetpatologicz-
nym,jestwyrazemwiary,przekazemrozumujakpismo,harmonii
jakdźwiękmuzyczny.Jestwyrazemuczućinerwów,zwątpieńinie-
pewnościczłowieka,jegomiłości,ambicjiipotrzeb”20.
Ciekawestanowiskoreprezentowałznakomitypisarzrosyj-
skiLewTołstoj,analizującpojęcieiistotęsztuki.Otóżwjednym
zeswychdziełCotojestsztuka?z1898rokuokreśliłjąjakoświa-
domądziałalnośćludzką,zmierzającądoprzekazywaniauczuć
tym,którzywtakisamsposóbowychuczućdoświadczają.Cha-
rakteryzującartystę,określiłgojakoosobę,którazapomocągestu,
mimiki,słowa,ruchu,formplastycznychwywołujeiutrwalawłasne
wizje,przeżycia,wiedzę,czasemwiarę21.Formułowałon—zgoła
odmienneodmetafizycznychkoncepcji,wypracowanychprzez
starożytnychmyślicieli,przeciwstawiałsięteżsobiewspółczes-
nymniedoceniającymrolisztukiwżyciucodziennym—wnioski,
że„Sztukałączyludziopokrewnychreakcjach.Jestnieodzowna
dlażyciacywilizowanegoipostępu,zarównoindywidualnego,jak
izbiorowego”22.LewTołstojdostrzegałwsztuceto,coinniuzna-
walizamałoznaczącelubwręczzbędnewludzkiejegzystencji.
Możnapowiedzieć,żeswymipoglądamiwtejdziedziniewyprze-
dzałepokę,jegowizjewłaściwiedopierowspółcześniesąwpełni
zrozumiałe.Znamiennejestteżto,żedostrzegał,będącpisarzem,
inneniżliteraturadziedzinysztuki,doceniającichrealnąwartość.
IntencjąTołstojabyłonadaniesztucepewnegozakresuprawiobo-
wiązkówmoralnych.Trafnieprzeczuwał,żewprzyszłościnastąpi
wzrostzainteresowaniasztukamiplastycznymi.„Przywykliśmy—
głosił—uważaćzasztukętylkoto,cosłyszymyiwidzimywtea-
trach,nakoncertachiwystawach;razemzbudynkami,posągami,
poematami…Alewszystkotojestdrobnącząstkąsztuki,przy
19Zob.K.Estreicher:Historiasztuki…,s.8.
20Zob.ibidem.
21Zob.ibidem.
22Zob.ibidem.
