Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza:Próbyokreśleniakomizmu
................................................................
48
przyróżnychokazjachwypowiadałsięnatentemat.Wjegowypowiedziach
poświęconychcharakterystyceobiektywnejstronykomizmudominujemo-
tywWodchyleniaodnormy”.WedługŁunaczarskiegokażdezjawiskoko-
micznejestoryginalne,różneodzwyczajnościipowszedniości.Różnicata
okazujesięjednakmałoistotna,anawetpozorna.
WŚmiesznesąwszystkiedrobneodchyleniaodpowszedniegotypuwyglądu
człowieka,alejeżeliprzekraczająpewnągranicę,stająsięwówczasodpy-
chające,odrażające.Śmiesznesądrobnepogwałceniaprzyzwoitości(…).
Wewszystkichtychwypadkachodczuwamywstręt,oburzenieiwspółczu-
ciewformieniedorozwiniętej,uciętespostrzeżeniemichnędznościiroz-
105A.Łunaczar-
ładowaneznieoczekiwanąlekkością”105.
ski,Osnowy
pozitizwonoj
Łunaczarski,cowynikazprzytoczonegofragmentu,przyjmujezapunkt
estietiki,Mos-
wyjściawcharakterystycekomizmukoncepcjęWodchyleniaodnormy”.
kwa–Pietrograd
Zdajesobiejednaksprawę,żeniewszystkiezjawiskaodpowiadające
1923,s.97.
temuwarunkowisąkomiczne.Dlategosłuszniepodejmujepróbęwyod-
rębnieniazjawiskkomicznychspośróddużejklasyzjawiskodbiegających
odnormy.
Przeżyciekomizmuprzejawiasięjegozdaniemwtedy,gdynajogólniejrzecz
ujmując,jakaśsilnanegatywnaemocja–zdziwienie,strach,niezadowole-
nie,odraza,oburzenie–zostajepowstrzymanainieoczekiwaniesięrozłado-
wuje.WWszelkanowaidea,wszelkinowyfakt,przedmiot–wywołująuczło-
wiekawzmożonąuwagę.Wszystko,coniecodzienne,jestdlanasproblemem,
niepokoinas.Żebysięuspokoić,musimysprowadzićtęnowośćdotego,co
jestjużznane,żebyprzestałobyćczymśzagadkowym,adlatego,byćmoże,
106A.Łunaczar-
czymśniebezpiecznym106.
ski,Jonathan
Nanieoczekiwanepołączeniebodźcówzewnętrznychorganizmodpowiada
Swift…,[w:]
tegoż,Szkice
przygotowaniemsiędowzmożonejpracyimobilizujeenergię.Kiedyspra-
literackie,War-
wasięwyjaśnia,kiedynagleokazujesię,żetaniepokojącanowośćjest
szawa1962,
s.78–93.
Wtylkomaską,zaktórądostrzegamycośdawnoznanegoiwcalenieniebez-
piecznego”,nagromadzonaenergiawyładowujesięwsposóbprostyiszyb-
ki,cosprawiaprzyjemność.
WrozważaniachtychnietrudnozauważyćwpływySpencera,coprzyznaje
107Por.tamże,
zresztąsamŁunaczarski107.PodobniejakFreud,maontrudnościzwytłuma-
s.535.
czeniem,skądsiębierzenadwyżkaenergii.Rozstrzygnięcietegozagadnienia
łączyzustaleniemswoistościtychzjawiskodbiegającychodnormy,którewy-
wołująprzeżyciakomizmu.Łunaczarskiemuwydajesię,żeobateproblemy
