Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wostatku,żenwładapolskimjęzykiemzłatwością,jakiejczęstokroćnieznajdu-
jemywpierwszorzędnychpisarzach”13,żenumieoniidealneobrazymowyzsie-
biewydawać”14itp.Wsądachtych,niekiedynaiwnych,znalazłowyrazstwier-
dzenieobiektywnegostanurzeczy,amianowicie,iżnatleówczesnejliteratury
językOgniemimieczembyłzjawiskiemdobitniewyróżniającymsię.Przeko-
nanietougruntująpóźniejautorytatywnibadaczeiwybitnipisarze.Napisze
Żeromski,którypodwielomawzględamistanowiprzeciwieństwoSienkiewicza
jakostylisty,iżnTrzebamuprzyznać(tj.Sienkiewiczowi,przyp.A.W.)pierw-
szeństwojakomistrzowisztukipisania,samegokunsztuwypowiedzeniasiępo
polskunapiśmie”15.UważnywglądwliteraturękrytycznądotyczącąOgniem
imieczemicałejTrylogiinasuwaspostrzeżenie,żeocenystylistyczno-językowe
zgodnewpodkreślaniuwalorówtworzywajęzykowegoróżniąsięjednakznacz-
niewbliższymzdefiniowaniujegokonkretnychwłaściwości.Możnabyułożyć
całezestawieniasądówzgołaprzeciwstawnych,np.:
1.obiektywizmiepickośćstylu
2.ndostępny,oczywistyartyzm”
3.prostotaiklarowność
:subiektywizminżywiołliryczny”
:nsmakarystokratyczny”,wyrafinowa-
niestylu
:bogactwośrodków,nprzepychroman-
tycznejkolorystyki”
:językstylizowany,poetycki
4.nmowacodziennawwyższej
potędze”
5.jednolitośćstylu,ład,nharmonia”:wielośćodmianstylowych,kontrasty
6.njęzykprzewybornieprzejęty”,
:umiarkowanaarchaizacja
imitującypolszczyznębaroku
Listęopozycjiwydłużająodmiennespostrzeżeniadotycząceposzczególnych
środkówstylistycznych,np.rodzajówarchaizmów,tropówitp.
Niewątpliwieniektóretwierdzeniabyłybłędnelubzbytjednostronne,jed-
nakżerozmaitośćirozbieżnośćinterpretacjicechstylistyczno-językowych
utworuwynikałagłówniezespecyficznychcechsamegoutworu,jegosynkre-
tycznościgatunkowejistylistyczno-językowej,zezłożonościjegostrukturyarty-
stycznej,przesłoniętejpozornieoczywistąprostotądziełajakojednegoznajbar-
dziejkomunikatywnychutworówliteraturypięknej.
13Z.Kaczkowski,OpismachHenrykaSienkiewicza.nWędrowiec”1884,nr29-42.Przedr.
[w:]„Trylogia”HenrykaSienkiewicza.Studia,szkice,polemiki,jw.,s.115.
14S.Krzemiński,Zburzydziejowej.nBluszcz”1884,nr14.Przedr.[w:]„Trylogia”Henryka
Sienkiewicza.Studia,szkice,polemiki,jw.,s.164.
15PrzemówienieoSienkiewiczu.[W:]Elegieiinnepismaliterackieispołeczne.Przygotował
dodrukuW.Borowy.Warszawa1928,s.167.
10
I.Wstęp
