Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HenrykaSienkiewicza11,czywreszciemonograficzneopracowaniawybranych
cechjęzykowych,mająceczęstokroćcharaktermateriałowo-przyczynkarski12.
Niewypełniowejlukiteżniniejszarozprawa,poświęconajednemudziełu-
Ogniemimieczem,aczkolwiekwintencjipiszącegotesłowastanowićmapróbę
oświetleniawielutajnikówsztukipisarskiejSienkiewicza,kryjącychsięwtym
przełomowymireprezentatywnymdziele.
OgniemimieczemstanowiczęśćTrylogii,podwielomajednakwzględami
stanowicałośćzamkniętąiszczególnieinteresującą.Zapoczątkowujeonocykl
dziełoszerokimrozmachuepickimizłożonejstrukturzeartystycznej,two-
rzydecydująceogniwowsamookreśleniusięideowymiartystycznympisarza,
wywołałotzw.nsprawę”Sienkiewicza,dyskusję,jakiejnieznałahistorialitera-
turypolskiej,trwającą,jakświadcząniektóreprace,podzieńdzisiejszy.Niema,
jaksądzę,potrzebyrozwodzeniasięnadtym,czymbyłatapowieśćwrozwoju
twórczościSienkiewiczaizarazemwrozwojupolskiejprozy,zwłaszczapowieści
historycznej,aniteżczymstałasięwdziejachmyślikrytycznejibadawczejjako
niezwyklewydarzenieideoweiartystyczne.Niema,równieżpotrzebypisania
ojejpopularnościwśródszerokichkręgówodbiorców,począwszyodmomentu
ukazaniasięjejwdruku.Sątosprawyznaneinaogółzbadane.Najednątutyl-
korzeczwartozwrócićbaczniejsząuwagę,tłumaczyonabowiemwniemałym
stopniucharakterigenezęniniejszejpracy.OtóżOgniemimieczembyłobardzo
częstoocenianejakodziełojęzykoweiocenytewykazują,pozawyjątkami,
dośćzgodnąopinięprzeciwnikówiobrońcówpowieścicodowalorówpolszczy-
znyistylu.Surowikrytycyutworu,wytykającypisarzowiróżnewady,anawet
nwybrykijęzykowe”(nawiasemmówiącprzeważnieniesłusznie),przyznawali
11Tamże.SzczególniecennajestczęśćIIartykułu,opracowanaprzezS.Balbusa,zawierają-
cawnikliwącharakterystykęstylizacjijęzykowejarchaicznejwNiewoliś
12Por.prace:K.Nitsch,OjęzykludowySienkiewicza.nJęzykPolski”XXVI,1946,s.175-177;
J.T.Milik,GwaraludowawnowelachSienkiewiczanJęzykPolski”XXVI,1946,s.139-149;
Z.Mitros,Archaiczneformyfeksyjnew„Ogniemimieczem”Sienkiewicza.nPracePolonistycz-
ne”,seriaXII,1965,s.135-163;M.Romankówna,Rolastylizacyjnaobcojęzycznychskładników
wtrzechnowelachHenrykaSienkiewicza.nRocznikKomisjiHistorycznoliterackiejPAN”wKra-
kowie,t.III,1965,s.135-163itejżeautorki:Niektórezasadygramatykiłacińskiejjakośrodek
archaizacjijęzykapolskiegownoweliHenrykaSienkiewiczapt.„Niewolatatarska”.nPracePolo-
nistyczne”,seriaXX,1965,s.229-234;E.Pawłowski,Gwaraludowaw„Krzyżakach”Sienkiewi-
cza.nJęzykPolski”XXIX,1949,s.107-116;J.Krzyżanowski,Okropne„wy”ijęzyk„Krzyżaków”.
[W:]PokłosieSienkiewiczowskie,jw.,s.367-371;itegoautora:Pogłosypodlasko-mazowieckie
wnoweliSienkiewicza.nLiteraturaLudowa”1960,nr2/3;S.Mikołajczyk,Składnia„Quovadis”
H.Sienkiewiczawujęciustatystycznym(dlapotrzebstylistyki).nJęzykPolski”L,1970,s.85-97;
Z.Klemensiewicz,OskładniutworówHenrykaSienkiewicza.nŻycieLiterackie”1967,nr10;
W.Taszycki,SienkiewiczowskiJurandzeSpychowa.nJęzykPolski”L,1970,s.81-85;E.Kurzy-
dłowa,Archaizacjajęzykowaw„Krzyżakach”H.Sienkiewicza.Rozpr.Kom.Jęz.ŁTN,t.XIX,
Łódź1973,s.39-60.
9
