Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Rozdział1.Nierównościspołeczne
•PKBzupełniepomijarozmaitekosztyprodukcji.Takienegatywnezjawiska
będąceskutkamiubocznymiprocesówgospodarczych,jakzanieczyszczenie
środowiska,nadmiernyhałasczyniesprawiedliwyrozkładdochodów,obniża-
jąjakośćżycia;
•PKBnieinformujeotym,czydochódpozostajewdanymkraju.Prawdopodob-
najestzatemsytuacja,wktórejmamydoczynieniazrozwojembezwzrostu2.
MajączatemnauwadzezasadnośćwieluargumentówpodważającychPKBjako
miaręzarównorozwojugospodarczego,jakidobrobytuekonomicznego,należyzadać
pytanie,czydysponujemylepszymimetodamipomiarutychobszarów.Otóżwydaje
się,żeodpowiedźnatakpostawionepytaniejesttwierdząca.Świadczyotymchoćby
fakt,żecorazdonioślejszystajesięgłosekonomistówmówiącychipiszącychoschył-
kudominacjiPKB.NaprzykładG.W.Kołodko(2013)współczesnośćokreślawprost
mianempoPKBowskiejery.ObokPKBdysponujemybowieminnymimiaramiroz-
wojugospodarczego,któreprzybliżająrealianietylkogospodarcze,lecztakżespo-
łeczneorazodnoszącesiędojakościżycia.
Napierwszymmiejscuwtymkontekścienależywymienićwskaźnikrozwoju
kapitałuludzkiego(HDI–HumanDevelopmentIndex).Bierzeonpoduwagętakie
trzyaspektyfunkcjonowanianowoczesnychspołeczeństw,jak:witalność,edukacja
orazstandardżycia.Każdyztychtrzechobszarówjestprzybliżanyzapomocąinnych
wskaźnikówstatystycznych,którychwybórjestdopewnegostopniaarbitralny.
Miarązdrowotnościjestprzeciętnadługośćżycia,poziomrozwojuedukacji
wdanymkrajuprzybliżonyjestzapomocądwóchwskaźników–średniejdługości
kształceniaorazspodziewanejdługościkształcenia.Zkoleipoziomstandardużycia
jestopisywanyprzezPKBpercapitawprzeliczeniunaUSDzgodniezparytetemsiły
nabywczej.OstatecznieindeksHDIobliczanyjestjakośredniageometrycznawarto-
ściliczbowychodnoszącychsiędokażdegozewspomnianychtrzechobszarów.Mak-
symalniewskaźniktenmożeosiągnąćwartość1.IndeksHDIjestzatemzwiązanyze
zgołaodmiennympodejściemdotematykirozwojuwporównaniuzzawężonymspoj-
rzeniemprzezpryzmatPKB.Produkcjabruttojestwprawdzieuwzględnionawtej
mierze,jednakjejwagadecydujeoostatecznymwynikuwjednejtrzeciej.Dziękita-
kiemurozwiązaniuotrzymujemybogatszyobrazbadanegokraju.OrganizacjaNaro-
dówZjednoczonych,któraobjęłahonorowypatronatnadprocesemupowszechniania
tegowskaźnika,idziejednakokrokdalejizwracauwagę,żeopoziomierozwojuda-
negokrajuświadczytakżepoziomobecnychwnimnierównościspołecznych.Wten
sposób,obokHDI,dysponujemyobecnienowąmiarą,tzw.IHDI(Inequality-adjusted
HumanDevelopmentIndex).Nowepodejściepoleganaprzemnożeniuwartościin-
deksuHDIprzezwspółczynnikilustrującypoziomnierówności,przyjmującywartość
zprzedziałumiędzy0i1,przyczymimwyższawartośćwspółczynnika,tymniższesą
nierówności.Wkonsekwencjigdybywdanymkrajupanowałacałkowitarówność,
2PrzykłademmożebyćPapuaNowaGwinea,któraposiadałalicznekopalniezłotagenerująceol-
brzymiezyski.Przedsiębiorstwatemiałyzagranicznychwłaścicieli,więcwiększośćzyskówwypływała
zkraju.WrezultaciePKBrosło,środowiskostawałosięcorazbardziejzdegradowane,apoziomżycia
wtymkrajuwcalesięniepodnosił.
