Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zagadnieniehistoriografiipamięci
OkreśleniaWhite’a:Dniedawnaprzeszłość”,Dprzeszłośćprzyległadoteraźniej-
szości”tosugestywne,choćmniejsystematycznenazywanietego,coporządkują
kategorieAssmanna.Wydajesię,żetokategoriapamięcipozwalanakrytyczną
refleksję,którapozwalausunąćwjakimśstopniutenmankamentisłabość,jaka
tkwiłaczytkwićsięzdawaławuprawianiuhistoriografiidziejównajnowszych.
Dlategowypadasięzgodzićzkonstatacjąwybitnegoniemieckiegohistoryka,
ChristophaKleńmanna,kiedystwierdzaon:
(...)historiografiadziejównajnowszych(ł)znajdujesięwnowejsytuacji,
zasadniczowwielupunktachodmiennejodhistoriografiiczasówdawniej-
szych48.
Zdaniemniektórychbadaczyhistoriografiaczasównajnowszychwyemancy-
pujesięwjakiejśczęści,jakoosobnadziedzinabadańwstosunkudostudiów
nadhistoriądawniejszą.Badacze,tacyjakChristophKleńmann,LutzNietham-
merczyDanDinerzwracająuwagęnaszczególnystatushistoriografiidziejów
najnowszych,atakżenaszczególnąpozycjęichbadacza.
Kategoriepamięcikomunikatywnejikulturowej,wprowadzoneprzezJana
Assmanna–cowydawaćsięmożeparadoksalne,zewzględunafakt,żejeston
historykiemstarożytności–atakżeproponowanatukategoriapamięcizbio-
rowej,podpowiadająiuzasadniająwpewiensposóbpodziałnahistoriografię
dziejówdawniejszychidziejównajnowszych.Domenąhistoriografiidziejów
najnowszychmabyćprzedewszystkimczaspamięcikomunikatywnejizbioro-
wej,któradopierozmierzadotego,bystaćsiępamięciąkulturową.Domenąhi-
storiografiidziejówdawniejszychmiałbybyćczasbędącyprzedmiotempamięci
kulturowej.Specyfikąhistoriografiiczasównajnowszychjestto,żepisanajest
wobecnościświadków.Samhistorykjestjejświadkieminierzadkorównieżjej
aktorem.Wradykalnysposóbodróżniagotoodhistorykaczasówdawniejszych.
Badaczhistoriinajnowszej,świadomielubnieświadomie,uczestniczywsporze
oto,jakosobyżyjącemająichcąbyćzapamiętywane,imazapartnerówDnatu-
ralnychhistoryków”,jakimisąświadkowie49.
48
C.Kleßmann,Zeitgeschichteals….
49Historiamówionaujawniateżcałąwieloznacznośćbadaniadziejównajnow-
szych.Relacjeświadkówsązarównopodstawądotego,bybadać,jaksięsprawy
miały,jakdotego,jakprzeszłośćjestzapamiętywana.Jednowarunkujeczęstodru-
gie.Pamięćkomunikatywnamówionaniejestprzejrzystymmediumodsłaniającym
przeszłość.Częstoteżjestmediumprzesłaniającymprzeszłość.Odsłanianiemecha-
nizmówpamięcikomunikatywnejjestsposobemanalizyikrytykiźródła,jakimjest
relacjaświadka.
Stądteższczególneproceduryimetodybadawcze,jaknp.:oralhistory(Dhisto-
riamówiona”),którewobechistoriidawniejszejsąniemożliwe.Możnazauważyć,że
nowametodabadań,jakąjestDhistoriamówiona”,towdużymstopniuwłaśnieba-
danieiodkrywaniemechanizmówpamięcikomunikatywnejikorzystaniezniejjako
źródłahistorycznego.Tadwuznacznośćoralhistoryjestwielemówiąca.
32
