Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kategoriapamięciihistoriografiadziejównajnowszych
Dziejenajnowszetoostatnie70–80lat,którenastępująpodziejachdawniej-
szych–czasiezaprzeszłymbezżadnychżyjącychświadków.Dziejenajnowszeto
czasludziwciążżyjącychzichżywąpamięcią,ichdążeniem,bybyćzapamięta-
nym,idokształtowaniaspołecznejpamięciwedługwłasnychintencjiiambicji.
Takżehistorykjestjednymztychludzi,zanurzonymwspołecznymświecie,dążą-
cymdoukształtowaniawłasnejpamięciosobie,niebędącymwstanieprzekroczyć
płynnejgranicyczasu(floatinggap),wktórymżyje.Prowokowałotonieustannie
pytaniaoniepewnystatushistoriografiiczasównajnowszych,zpowtarzanym
wciążzastrzeżeniemobrakuodpowiedniegodystansuczasowegodoopisywanych
wydarzeń.Dziśtakiesceptycznepodejściedohistoriografiidziejównajnowszych
znajdujecorazmniejuzasadnień.ChristophKleńmannstwierdza:
Studiadotyczącehistoriiwydarzeńdokonującychsięnanaszychoczachibę-
dącychwciążwtoku(atakimjestprocesrozrachunkuzNRD)traktowane
byłyisądodzisiajzpewnąpodejrzliwościąprzezbardziejtradycyjnienasta-
wionychprzedstawicielicechuhistoryków.Chętniejzaliczasięjedopolitolo-
giiniżdostudiówhistorycznych.Najczęściejpodnoszonymargumentemjest
brakodpowiedniegodystansuczasowego.Tenbrakmauniemożliwiaćod-
powiedniobiektywizm.Problembrakudystansudoopisywanychwydarzeń
towarzyszyhistoriografiihistoriinajnowszejodsamegopoczątku.Wydajesię
jednak,żezastrzeżeniategoniemożnajużpowtarzaćwtakisamsposób,jak
przedkilkudziesięciulaty,iodkiedynadowąkwestiądystansudokonano
pogłębionejiszerokiejrefleksji46.
PodobnysensmarefleksjaHaydenaWhite’a,przynależącegodozupełniein-
negonurtumyślowegoniżKleńmann:
(ł)Dniedawnaprzeszłość”–pojętajakoprzeszłośćbezpośrednioDprzyległa
doteraźniejszości”,czylitenaspektteraźniejszości,którywłaśnieodchodzi
wprzeszłość,alejeszczeniąniejest–stanowiceldociekańhistoriologicznych.
Niemożemybowiemzdystansowaćsiędotejprzeszłościhistoriologicznie
(ł)albowiemmimo,iżstajesięonaprzeszłościąioddalasięodDJetztzeit”,
możnapowiedzieć,żeDodstaje”(decoming),jestwszakżenadalobecnajako
częśćnaszejteraźniejszości,jednocześniestającsięjużczasemminionym.
Niedawnaprzeszłośćnieustanniepowiększaswójdystansodnas,jednaknie
pozwalaonnaprzyjęcieDhistorycznejperspektywy”wobectejprzeszłości.
PrzykłademtegoproblemujestchoćbyTrzeciaRzeszadlaNiemców,rząd
VichydlaFrancuzów,SzoahdlaŻydów,komunizmdlaRosjan,niewolnictwo
dlaAmerykanów,czywreszcie,Dniemożliwydonazwania”wiekdwudziesty
dlanaswszystkich(ł)47.
46C.Kleßmann,ZeitgeschichtealswissenschaftlicheAufklärung,DAusPolitik
undZeitgeschichte“2002,nr51–52,53,54.
47H.White,Kosmos,chaosinastępstwo,w:E.Domańska(red.),Pamięćetyka
ihistoria,Poznań2006.
31
