Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieprawości,nieprawdzie,niewierności.Tedycokolwiekbyjeszczenapisano
oosobiecesarza,nicnieukażegonamprawdziwiejniżtychkilkajego
mów”.Toostatniezdaniejestniewątpliwieprawdziweprzedewszystkim
wsensiedemaskatorskim.Choćwjegowystąpieniachniebyłoaniśladuofi-
cjalniegłoszonejzasady,żecesarzstoiponadpartiami–oswejwładzymiał
pojęciewygórowaneinieliczyłsięzupełniezpanującymustrojem.Trwałej
koncepcjipolitycznejniereprezentował,zwłaszczawpolitycezagranicznej,
gdziewykazałsięmieszaninądobrejwoliiagresywności.
Objęcietronuw1888r.przezmłodegoenergicznegomonarchę,który
widocznierozkoszowałsięswojąroląipodtrzymywałkrólewskisplendor,
powitanezostałoprzeznaródzzadowoleniem.Jużwpierwszymokresierzą-
dówkajzerapodziwdlaniegoprzerodziłsięwnarodowykult,byłbowiem
chodzącymsymbolemnarodu,nadktórympanował.Wycisnąłteżwłasne
piętnonacałymćwierćwieczuburzliwegorozwojukrajuicywilizacyjnego
postępuNiemiec,napolitycewewnętrznejizagranicznejRzeszy.Postęp,
któregoucieleśnieniembyłcesarz,uwidoczniłsięwwymiarachidziedzi-
nach:demografii,ekonomice,handluikolonializmie,budownictwie,kultu-
rze,sztuceinauce.
NaprzełomieXIXiXXwiekuNiemcyprzekształciłysięwjedenznaj-
bardziejdynamicznierozwijającychsięinajbogatszychkrajówświata.Do-
chódnarodowyRzeszywzrósłz14,6mldmarekwlatach1871–1875do48
mldwlatach1911–1913.Jednocześnienastąpiłbardzosilnyrozwójdemo-
graficznykraju:odpoczątkuXIXwiekuliczbaludnościwzrosłaz24,8mln
(1816r.)do41mlnw1871i67mlnw1913r.DlaporównaniaweFrancji
liczbatawzrosładoniespełna40mlnw1870r.ijużpraktyczniedopołowy
XXwiekunieuległawiększymzmianom.WpublicystycepolitycznejoFran-
cuzachzaczętopisaćjakoonarodzie„starym”wprzekonaniu,żeNiemcysą
narodem„młodymidynamicznym”.Jednocześnieokoło4,5mlnobywateli
RzeszyniebyłoNiemcami,aspośródnichnajliczniejszągrupęstanowiliPo-
lacy–około3,5mln.UproguXXwiekuprotestantówwNiemczechbyło
35mln,katolików20mln,Żydówponad0,5mln.Zahamowanoprocesymi-
gracyjne,główniedoAmerykiPółnocnej.Jeżeliwlatach1870–1900Niem-
cyopuściłookoło2,5mlnosób,towlatach1900–1913jużtylko280tys.,
przyczymwiększośćemigrującychudawałasiędokoloniiniemieckich
I.EpokaWilhelmińska
9
