Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Norymberga
Wrocław
FrankfurtnadMenem
114
65
54
289
299
423
415
389
512
Źródło:StatistischesJahrbuchfürdasDeutscheReich36Jg.(1915)s.9.
Szczególnieszybkorozwijałysięmiastauprzemysłowionychpółnocnych
izachodnichregionówNiemiec.Koloniaprzekroczyław1910r.500tys.
mieszkańców;miastaZagłębiaRuhry:DüsseldorfiEssen–300tys.;niewie-
lemniejszeodnichbyłyBochum,Dortmund,Duisburg.Otwarciekanałułą-
czącegoMorzePółnocnezBałtykiem(1895r.)przyczyniłosiędorozwoju
Kilonii;gwałtownierozrosłasięaglomeracjaportowaBrema-Bremerhaven,
położonauujściaWezery.Doolbrzymichrozmiarów(około950tys.)rozwi-
nąłsięleżącyuujściaŁabyHamburg,którymimorozbudowystoczni,
fabryk,przetwórni,zachowałswójhanzeatycko–protestanckicharakter.
Niemniejlicznaidobrzezorganizowanaklasarobotniczamiaławpływnaob-
liczepolitycznetegomiasta.W1912r.wwyborachdoReichstagu,na226
tys.ważnychgłosówoddanychwHamburgu60,6%uzyskałaSPD,22,5%
PartiaPostępowa,a15,7%NarodowiLiberałowie.Drezno,Hanowerczy
Stuttgartzawdzięczałyswójrozkwitpozycjistolicpaństwowych,anaprzy-
kładLipskiWrocławszybkiemurozwojowiprzemysłu,komunikacjiihan-
dlu.
JednaktoprzedewszystkimBerlinprzekształciłsięwwielkąmetropolię
przemysłowo–handlowąicentrumkulturyeuropejskiej.Odmomentuzjed-
noczeniaNiemiecdo1890r.liczbamieszkańcówBerlinapodwoiłasiędo
1588tys.inadalrosła.Berlinprzyciągałszczególniemieszkańcówwschod-
nichprowincji.Tylkow1890r.przybyłotu720tys.osóbzBrandenburgii,
Pomorza,Wielkopolski,PrusWschodnichizeŚląska,podczasgdyzpo-
łudniowychizachodnichNiemiecnapłynęłoichjedynie120tys.Rozrost
stolicyRzeszynastępowałteżpoprzezwłączaniedoniejokolicznychmiej-
scowości:Rixdorf(w1899r.–102tys.mieszkańców),LichtenbergiWil-
mersdorf(w1902r.–po50tys.);Schönenberg,Tempelhof,Charlottenburg
(181tys.).WiększośćmieszkańcówBerlinastanowilipracownicynajemni:
robotnicyidrobniurzędnicy–w1900r.54,8%ludności;przodowałydziel-
I.EpokaWilhelmińska
11
