Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kiejświatowejekspansji,aelityrządzącedopolitykiświatowej(Weltpolitik),
Bismarckzeswąmentalnościąkonserwatysty,zprusko–junkierskimsposo-
bempatrzenianaświat,napaństwoinaspołeczeństwo,byłjużanachroni-
zmem.Historiawyniosłagotakwysoko,żepotrafiłrządzićjużtylkosam.
Wnowoczesnympaństwie,jakiestworzył,okazałosiętoniemożliwe.
20marca1890r.młodycesarzWilhelmII,niecierpliwiepragnącyrządzić
samodzielnie,niezaśwedlewoliwielkiegostarca,przyjąłjegodymisję,
stwierdzając,żeterazonbędziesamswoimpierwszymministrem.Zamiło-
wanywgromkichoświadczeniachpowiedział:„Stanowiskooficeradowo-
dzącegonaokręciemnieprzypadło.Kierunekpozostajebezzmian.Pełną
parąnaprzód!”.WilhelmIIpodwielomawzględamiucieleśniałduchano-
wejepoki.WprzeciwieństwiedoswegodziadkaWilhelmaIbyłczłowiekiem
lubującymsięwpublicznych,olśniewającychiimponującychwystąpieniach.
Jegobłyszczącywzrok,marsowapostawa,bohaterskiepozy,podkreślane
olśniewającymstrojemipodniecającąmuzyką,wywoływaływielkiewrażenie
napodwładnych.JakostudentwBonnnauczyłsię,żewiedzatopotęga,ja-
kopoczdamskikadetrozwinąłwsobiezamiłowaniedoparadnychwystępów
ipruskiejglorii.Współczesnymjawiłsięjakoczłowiekowielkichtalentach,
wyśmienitejpamięciibłyskotliwymumyśle.Wrzeczywistościwychowanybi-
goteryjnieiażdoabsurduromantycznieusposobiony,wdodatkuokaleczo-
nyduchowoprzezdespotycznąmatkęicierpiącyzpowoduurazuramienia
–nawetwrolinaczelnegodowódcypozostawałwiecznymaroganckimkade-
tem,zakochanymwtechnicemarzycielem,pozującymnanastępcęśrednio-
wiecznychcesarzy;człowiekdowieluról,alepozbawionyzdecydowanejtoż-
samości.
WilhelmIIszalenielubiłpodróżować,ajeszczebardziejprzemawiać–
byłzdolnymidobrymmówcą.J.Penzlerpisał:„Mowycesarzawiernieod-
dająjegoosobowość.Uprzytomniwszysobie,żeniemalzawszeprzemawia
bezprzygotowania,dostrzectrzebabogactwotreściiczęstokroćprawdziwie
artystycznąformęjegoprzemówień,którenierzadkoosiągająpoziomnaj-
szlachetniejszejretoryki.Sąświadectwemwysokiegomniemaniaowłasnym
powołaniudorolipanującego,właściwegoHohenzollernompoczuciaobo-
wiązku,lojalnościwobecsprzymierzonychksiążąt,miłościdonarodu,
współczuciadlacierpiącychnędzęorazświętegogniewuprzeciwwszelkiej
8
NIEMCY.Dziejepaństwaispołeczeństwa1890–1945
