Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
niejesteściemałpami,choćbyściemieliczterykończynychwytne,zamiastrąk
inóg,iwyglądalibardziejmałpioniżmałpywewszystkichmałpiarniach*.
DobojuwłączyłsięrównieżbiskupSamuelWilberforce,zagorzałykre-
acjonista,któryczęstoodwoływałsiędoanatomicznychobserwacjiOwena,
bykwestionowaćteorięDarwina.Bataliatoczyłasięprzezdwadzieścialataż
dotragicznegowypadkuWilberforce’a,któryspadłzkoniaiuderzającgłową
wtrotuar,zginąłnamiejscu.PodobnowiadomośćotymzastałaHuxleyaprzy
koniaczkuwlondyńskimAthenaeum.Uczonymiałwówczasrzucićcierpką
uwagę:DWreszciemózgbiskupazetknąłsięztwardąrzeczywistościąiokazało
siętofatalnewskutkach”.
Współczesnabiologiadowiodła,żeOwensięmylił:niemahipokampa
mniejszego,niemadrastycznegobrakuciągłościmiędzymałpamianami.
Naogółuważasię,żeprzekonanieonaszejwyjątkowościżywiąjedyniekre-
acjonistycznizelociifundamentaliścireligijni.Mimotogotówjestembronić
cokolwiekradykalnegopoglądu,żeakuratwtejkonkretnejkwestiiOwenmiał
rację-choćzzupełnieinnychpowodów,niżmyślał.Owenmiałsłuszność
utrzymując,żemózgczłowieka-wprzeciwieństwienaprzykładdowątroby
czyserca-rzeczywiściejestjedynywswoimrodzajuiodmózgumałpydzieli
googromnaprzepaść.Poglądtenjestjednakcałkowiciezgodnyztwierdze-
niemHuxleyaiDarwina,żenaszmózgewoluowałpotrochu,bezboskiej
interwencji,przezmilionylat.
Skorotak,tonasuwasiępytanie,skądbierzesięnaszawyjątkowość?Jak
bowiemnadługoprzedDarwinemstwierdzilijużSzekspiriParmenides,nic
niemożepowstaćznicości.
Częstymbłędemjestzakładanie,żestopniowe,małezmianymogądawać
jedyniestopniowe,narastająceefekty.Jesttomyślenieliniowe,będącenajwy-
raźniejnaszymwrodzonymsposobemmyśleniaoświecie.Byćmożewynikato
zprostegofaktu,żeprzebiegwiększościzjawiskdostrzegalnychdlaludzi,wco-
dziennejludzkiejskaliczasuiwielkościorazwograniczonychramachnaszych
nieuzbrojonychzmysłów,zwyklewykazujetendencjeliniowe.Dwakamieniesą
dwarazycięższeniżjeden.Donakarmieniatrzyrazywiększejliczbyludzipo-
trzebatrzyrazywięcejjedzenia.Itakdalej.Alepozasferąpraktycznychtrosk
człowiekanaturapełnajestzjawisknieliniowych.Zpozornieprostychregułlub
elementówmogąwyłaniaćsiębardzoskomplikowaneprocesy,amałezmiany
jednegozpodstawowychczynnikówskomplikowanegosystemumogąprowa-
dzićdoradykalnych,jakościowychzmianinnychzależnychodniegoczynników.
*CharlesKingsley,Wodnedzieci.Baśńdladzieckalądu.PrzełożyłaEwaHorodyska,
WydawnictwoDNaszaKsięgarnia”,Warszawa1996,s.100.
35
