Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Neuronaukaopodstawachczłowieczeństwa
onawcentrumzainteresowaniawiktoriańskichintelektualistów.Protagonista-
midebatybyligiganciXIX-wiecznejnauki-ThomasHuxley,RichardOwen
orazAlfredRusselWallace.SamDarwin,odktóregowszystkosięzaczęło,
unikałtoczeniasporów.AleHuxley,zażywnymężczyznaoprzenikliwych
ciemnychoczachikrzaczastychbrwiach,słynąłzwojowniczościidowcipu
iniemiałżadnychskrupułów.WodróżnieniuodDarwinabezogródekmówił
okonsekwencjachteoriiewolucjidlarasyludzkiej,czymzyskałsobieepitet
buldogaDarwina.
AdwersarzHuxleya,Owen,przekonywałowyjątkowościrasyludzkiej.Jako
twórcanaukowejanatomiiporównawczejOwendałpoczątekwyśmiewanemu
częstostereotypowipaleontologa,którynapodstawiejednejkościpróbujezre-
konstruowaćcałezwierzę.Byłtyleżbłyskotliwy,coarogancki.DWie,żegóruje
nadwiększościąludzi-pisałHuxley-itegonieukrywa”.Wprzeciwieństwie
doDarwina,naOweniewiększewrażenierobiłyróżniceniżpodobieństwa
międzyposzczególnymigrupamizwierząt.Zdumiewałgobrakżywychform
pośrednichmiędzygatunkami,jakichmożnabyoczekiwać,gdybyjedengatu-
nekstopniowoewoluowałwdrugi.Niktniewidziałsłoniz30-centymetrowymi
trąbamiczyżyrafzszyjamiopołowękrótszyminiżichwspółczesneodpowied-
niki.(Okapi,któremajątakieszyje,odkrytodużopóźniej.)Tegotypuspostrze-
żeniawpołączeniuzsilnymiprzekonaniamireligijnymidoprowadziłyOwena
douznaniakoncepcjiDarwinazanieprzekonująceiheretyckie.Sampodkreślał
ogromnąprzepaśćmiędzyzdolnościamiumysłowymimałpiludziiwskazywał
(błędnie),żewmózguczłowiekaznajdujesięspecyficznastrukturaanatomicz-
naonazwieDhippocampusminor”,której,jaktwierdził,pozbawionesąmałpy.
Huxleyzakwestionowałtenpogląd-wautopsjachniestwierdziłistnienia
hipokampamniejszego.Dwajtytaniścieralisięotoprzezdziesięciolecia.Spór
zajmowałcentralnemiejscewwiktoriańskiejprasie,byłswegorodzajusensacją
medialną,jakądzisiajwzbudzająjedyniewydarzenianamiaręwaszyngtoń-
skichskandaliseksualnych.CharlesKingsleywksiążcedladziecizatytułowa-
nejWodnedziecisparodiowałdebatęnadhipokampemmniejszym,świetnie
oddającduchaczasów:
[Huxley][s]tworzyłsobiebardzowieledziwnychteorii.[...]oświadczył,że
wmałpimmózguznajdujesięhippopotamusmajor[sic!],podobniejakwludz-
kim.Byłatoteoriaprzerażająca;cóżbowiemwtakimraziestałobysięzwiarą,
nadziejąimiłościąnieśmiertelnychmilionów?
Moglibyściepomyśleć,żeróżniciesięodmałpzdolnościąmówienia,budo-
waniamaszyn,odróżnianiadobraodzła,modlitwą-alewświetletejteorii
byłabytotylkodziecinnafantazja,moidrodzy.Otóżowszystkimdecydu-
jehippopotamus.Jeśliwwaszymmózguznajdujesięhippopotamusmajor,
