Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tegomożnabyuniknąć,gdybyuczonodzieci,dorosłychinauczycieli
(żebymoglitęwiedzęprzekazywaćdalej),jaknależysięuczyć-rze-
czywiścieuczyć,aniezadręczaćsięmasochistycznie,coobecniejest
podtympojęciempraktykowane.
Każdymożenauczyćsiędziesięciujęzyków
Aprzecieżnajistotniejszeproblemyuczeniasięzostałyjużrozwią-
zane.Znamyzasadyireguły,którewarunkujątendziwnyproces,do
niedawnajeszczetajemniczy.Wprawdzieniewiemyjeszczewstupro-
centach,cosiędziejewtymmomenciewludzkimumyśle,alewiemy,
coczłowiekmusizrobić,abypowzględniekrótkimczasienaukimógł
posługiwaćsięjęzykiemobcym,dokonywaćdziałańnaliczbachniemia-
nowanych,analizowaćnieznanepowiązaniaistawiaćtrafnediagnozy.
Wiemytakże,zdużądoząprawdopodobieństwa,żerzeczytakie
jakwrodzonezdolności,odziedziczonytalentczydanaprzeznaturę
inteligencjawystępująwbardzoograniczonymstopniu,jeśliwogóle
występują.Mamypowody,bysądzić,żewszystkietecechysąnabyte,
atymsamymwyuczalneinauczalne;prawdopodobniesąnabywane
jużwokresiewczesnegodzieciństwa,poprzezprzypadkowezabawy.
Jednakniemaprzyczyny,dlaktórejniemogłybybyćzdobywane
takżepóźniej.
HeinrichSchliemann4,kupiec,azarazemodkrywcaTroi,nauczył
sięwtrakcieswojegożywotatuzinajęzykówibyłztegopowodu
uważanyzageniusza.Alemożemypójśćozakład,żekażdynormalny
iponoćtylkośrednioutalentowanyczłowiekdokonategosamego,
jeżeliposłużysięracjonalnymimetodamiuczeniasię.
Twierdzenie,jakobymózgiosóbuzdolnionychlubnawetgenialnych
byłyzasadniczoinaczejzbudowaneniżmózgiludziprzeciętnych,nie
mażadnychpodstaw.Naturalnie,różnicewystępują:istniejąmózgitro-
chęwiększeimniejsze,albotakie,któresąlepiejczygorzejukrwione,
cotakżemaokreśloneznaczeniedlawydajnościumysłowej.Istnieją
4
HeinrichSchliemann(1822-1890)-niemieckikupiec,archeologamator.
Cowyuczone,towyuczone
29
