Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JerzyStelmach
samobójstwamyśli?
7
Zkoleinaturalizmumiarkowanyjestzeswejistotyniekon-
trowersyjnyidajesięstosunkowołatwopogodzićzinnyminawetwzględemna-
turalizmukonkurencyjnymistanowiskami
8
0Noiwreszcie,ostatecznieowiary-
godnościakceptowanejprzeznaswersjinaturalizmu,niezależnieodtego,czy
będzietowersjaskrajna,czyumiarkowana,decydowaćbędąjakośćispójność
naszegofilozoficznegouzasadnienia,anieformułowanezodmiennychpozycji
ontologicznychargumentykrytyczne0
2.Naturalizmprawniczy
Porazająćsięteraznaturalizmemprawniczym.Jakkolwiekniejeston,wmoim
przekonaniu,żadnymprzypadkiemszczególnymnaturalizmujakotakiego,tojed-
nakmusimypamiętać,żeprzedmiotemanalizyczynimynieanalizębytujakocało-
ści,leczpewną,bezwątpieniaspecyficznąrzecz,jakąjestprawo(zjawiskoprawne).
Naturalizmprawniczy,najczęściejwystępującypodnazwąrealizmuprawnego,daje
sięprzedstawić,itakieinterpretacjeprzeważają,jakoUtrzeciadroga”wewspółczes-
nejfilozofiiiteoriiprawa,będącaalternatywądlaszerokorozumianegoprawanatury
ipozytywizmuprawniczego.Rzadziejnatomiastujmujesięnaturalizmprawniczy
jakoUdrugądrogę”współczesnegoprawoznawstwa.Wtymprzypadkuprzedmio-
temporównaniaiprzeciwstawieniastajesiędefinicjasamegoprawa.Wnaturalizmie
(realizmie)prawniczymUprawo”jestpewnymzjawiskiemempirycznym(konglome-
ratemokreślonychfaktów),zaświnterpretacjachantynaturalistycznych(zarówno
tychodwołującychsiędoprawanatury,jakidopozytywizmuprawniczego)Uprawo”
,
jegoistota,sprowadzonajestalbodoidealnieistniejącejreguły/normy,albo,cowy-
chodziostatecznienatosamo,dopewnegokonstruktuinterpretacyjnegomającego
wyłącznienormatywneznaczenie
9
.Ktośmógłbymiećpretensję,żedokonujęnie-
uprawnionychuproszczeńuprzedniokrytykowanegostygmatyzowaniapewnych
stanowiskfilozoficznoprawnych,alechodzimitylkoowskazanieUmiejsca”natura-
lizmuprawniczegonamapiewspółczesnejfilozofiiiteoriiprawa.Niechcęwszcze-
gólnościwyprowadzaćztychpodziałówżadnychdalejidącychkonsekwencji.Dla-
tegochcęomówienienaturalizmuprawniczegoograniczyćdodygresjinatemat
rzeczywiścieistniejącychstanowiskwdwudziestowiecznejfilozofiiiteoriiprawa.
Spornamożesięokazaćkwestiakryteriumuznaniapewnychkoncepcjipraw-
niczychzanaturalistyczne.Poprawniesformułowanadefinicjaskrajnegonatura-
lizmuprawniczegoniebędzieobejmowaćwszelkichodmiannaturalizmuumiar-
7
Por
.J.Stelmach,Błądnaturalistycznyiantynaturalistycznywdyskursienormatywnym,s0198in0
8
NacozwracauwagęrównieżwewnioskachkońcowychW
.Załuskiwcytowanymwcześ-
niejartykule0
9
Mamrównocześnieświadomość,żesubstancjalnekoncepcjeprawanaturyzakładająmożliwość
redukcjinormydoobiektywnieistniejącychwartości,awkonsekwencjidorealnieistniejącegobytu.
16
